Henri, Schubert en de roddel

Mijn vader Henri (1877-1966), die minstens een keer per dag voortleeft in mijn gedachten, was een liefhebber van de liederen van Franz Schubert. Liefhebber, want hij mag dan voordrachtkunstenaar zijn geweest, hij was muzikaal gezien een autodidact. Hij paste er dus wel voor, zijn hobby, het zingen uit de cycli Die Winterreise en Die Schöne Müllerin in het openbaar te beoefenen.

Op zondag, na de mis, kwam mijn oudste zus Diny naar het ouderlijk huis om hem op de piano (heel wezenlijk bij de Schubertliederen) te begeleiden. Dan zong hij bij voorbeeld Der Lindenbaum: ‘Am Brunnen vor dem Tore, da steht ein Lindenbaum’’. Ga naar YouTube om dat lied door Dietrich Fischer-Dieskau (1925-2012) onnavolgbaar te horen uitvoeren.

Als puber vond ik dat natuurlijk maar niks. De ramen trilden ervan en ik was bang dat er een jongen van school voorbij zou komen.

Mijn zus kreeg het als vrijgestelde van de R.K. Apothekersassistenbond steeds drukker (de zondag was voor de ledenwerving), dus was Henri blij met elke pianist die hem bij de beoefening van zijn hobby wilde begeleiden. Zo ook Ankie ter Poorten die, gescheiden van haar man, een luitenant-generaal, aan de Overaseweg in Breda (voor het gevoel Ginneken) woonde. Je kon de twee daar soms op op het terrasje aan de voorkant van het huis zien pauzeren.

Dat laatste moet dorpsroddel hebben gegeven, want toen ik eens ‘n ontmoeting had met een Ginnekens heemkundeclubje werd ik over de aard van deze vriendschap geïnterpelleerd. Nou nee, honi soit qui mal y pense (‘honger maakt smalle pensen', aldus Henri). Hij was dit soort geklets wel gewend. Was immers met zijn Dina, zonder de daarvoor toen nog vereiste toestemming van haar vader, voor de kantonrechter getrouwd. Voor alle duidelijkheid plaatste hij het trouwboekje voor het raam van hun eerste onderkomen aan de Ginnekense Prins Hendrikstraat.

Opa en oma niet meer gewild

Wim Daniëls schrijft op Twitter: ‘Oma's en opa's zijn toe aan een nieuwe benaming. De huidige oma's en opa's zijn in veel gevallen te jong en te fit om 'oma' en 'opa' genoemd te worden, vinden veel oma's en opa's ook zelf. Wat zijn geschiktere (nieuwe) woorden?’

Eerst luidde het ouden van dagen, minder officieel en zeker neerbuigend: oudjes, vervolgens bejaarden en tenslotte ouderen. Eigenlijk zijn dit allemaal eufemismen. Maar laat ik terugkeren tot de vraag van Wim Daniëls (waarschijnlijk inmiddels ook opa). Er zijn er inderdaad die niet van deze ‘aanspraaktitel’ houden. Nog erger, de West-Brabantse variant van oma: opoe! Met name bij het patriciaat en de adel zijn grootvader en grootmoeder gangbaar.

Krijg het er maar eens uit, dat opa en oma, immers voor kinderen (jeugd, jongeren) het synoniem voor ‘oud’. Het zal al wel zo’n dertig jaar geleden zijn dat ik op de fiets enthousiast werd bejegend met ‘Kijk daar, opa op ‘n mountainbike’.

Gestampte pot

De hoofdredacteur van het Eindhovens Dagblad (ED) wenst op de opiniepagina de lezers geluk. Hij schrijft: 'U woont in een provincie met een grote journalistieke dichtheid. Drie kranten, weliswaar verschijnend in verschillende gebieden, en dan nog Omroep Brabant (…) een miljoenenbereik.'

Dat had de hoofdredacteur-manager (een groot verschil met het verleden, toen journalistiek en handel strikt gescheiden waren) beter niet kunnen doen.

Want wat is het belang van de lezer bij journalistieke dichtheid, oftewel de mate van bereik van de inwoners van de provincie Noord-Brabant tegenover dat van de verscheidenheid in de vergaring en duiding van nieuws? Ik denk toch dat dat belang bij het laatste ligt. En laat het nu juist daarmee uiterst treurig gesteld zijn. Het ED, Brabants Dagblad en BN-DeStem zijn namelijk alle eigendom van het Belgische concern DPG Media en dat is in meer dan een opzicht te zien aan het product, dat voor driekwart door de redactie van het Algemeen Dagblad (AD) zeer zichtbaar in Rotterdam wordt gemaakt. Gestampte pot, die door bijna alle regionale dagbladen in Nederland wordt opgediend. De ultieme concentratie van de dagbladpers, die al een halve eeuw geleden begon.

Onlangs nog werden de twee al gekoppelde noordelijke dagbladen, Leeuwarder Courant en Dagblad van het Noorden (Groningen) aan dit conglomeraat toegevoegd. Het is duidelijk dat toegenomen verliezen debet zijn aan deze ontwikkelingen en dat – toegegeven – een andere oplossing moeilijk denkbaar is. Toch zijn ze in het licht van de redelijk onafhankelijke informatievoorziening van de burger absoluut ongewenst en is het een raadsel waarom de Autoriteit Consument en Markt (ACM) noch de als eindverantwoordelijk te beschouwen regering niet op enig moment heeft ingegrepen. En dan te weten dat het ook al Vlaamse Mediahuis zich eveneens in ons land heeft genesteld en onder meer NRC in handen heeft. Lezer, gecondoleerd.

Ze komen eraan, uit de Randstad

 Er is sprake van een overloop naar de provincie. Een trek vanuit de Randstad, van vooral 60 plussers naar onder meer Brabant, Overijssel, de Veluwe en waarempel Zeeland (eerder verguisd door de mariniers, die liever boven de rivieren dan in Vlissingen wilden wonen).

De overlopers hebben tabak van de overvolle en rusteloze Randstad, inclusief het soort klootzakken dat alle coronaregels aan z'n laars lapt en bij elk zonnestraaltje de parken overbevolkt en dan hopen afval achterlaat die de rotzooi van Woodstock overtreffen. De trek naar buiten is trouwens niet echt nieuw, want de overlopers denken qua huisvesting in die achterlijke provincie goedkoper uit te zijn, wat ze niet glad zal zitten.

Kom maar op zeg ik, maar hou je rare opvattingen thuis, accepteer af en toe een boerderijluchtje, stel het belang van groen hoger dan de parkeerplaats voor de deur en kom me niet aan met zoiets als 'bijen horen niet thuis in een woonwijk', zoals onlangs bij de Rijdende Rechter.

Waarom goede doelen me de keel uit hangen

Vooropgesteld: ik heb niks tegen goede doelen. Waarom hangen ze me dan toch de keel uit? Om te beginnen hun gebrek aan transparantie over de besteding van de ingezamelde gelden. Hoe gaat dat precies in z'n werk? Hoeveel blijft er aan de strijkstok hangen? Wat is het inkomen van de bestuurders? En dan die werving via de STER. Avond aan avond. Wat kost dat, of krijgen ze korting?

Vooral in december (maand van de saamhorigheid) en januari (goede voornemens, saai) is het dus elke avond raak. Zielige zwartjes die je met grote ogen als verwijtend aankijken; minstens zo zielige dieren achter de tralies. 'SMS dit of dat naar...' Volgt nummer en het te storten bedrag. Elke avond weer, meerdere keren. Ja, ik weet het, iedere reclamejongen kan het je vertellen: de kracht ligt in de herhaling. Maar zó vervelend.  Bijna net zo erg als die steeds weer herhaalde teasers van de omroepen die vertellen wat je niet mag missen en de vaste prik van zorgverzekeraars en energie-leveraars in het najaar.

En, ik zou het nog bijna vergeten, dat langs elkaar heen werken of dubbelop functioneren: Save the Children èn Lilianefonds, met spotjes als twee druppels water. Voel je vooral niet schuldig als je het geluid uitzet en met een sanitaire stop het ene gezeik voor het andere verwisselt.

Demonstratie van domheid

 In de reacties op het straatgeweld overheersen – niet in het minst bij de autoriteiten – de uitingen van machteloosheid. 'We zullen ze pakken, ze zullen boeten, dit is criminaliteit, het zijn pogingen tot doodslag. Hun eigen filmpjes zijn bewijsmateriaal.' Veel succes, ook de ouders van losgeslagen tieners.

Wat mij ondertussen ergert, is het over één kam scheren van de social media. De opjutterij lijkt vooral plaats te vinden op Facebook en Instagram. Van die twee gebruik ik alleen de laatste. Niks gezien. Op Twitter trouwens ook niet. Misschien ken je mijn adagium: Twitter ben je zelf, want jij bepaalt wie je volgt. Dat geldt ook voor Instagram.

Achteraf is het makkelijk constateren, maar eerlijk, bij de bestorming van het Capitool in Washington, op aansporing van Donald Trump bekroop mij al de vrees voor imitatiegedrag. Inclusief gebruik van het woord burgeroorlog. Een pandemie, maar dan anders. Als je bij het centrum van de Amerikaanse democratie de ruiten in kunt slaan, mogen het station van Eindhoven en zelfs ziekenhuizen even goed doelwit zijn. Zoiets. Over demonstraties gesproken, dit is de demonstratie van ultieme domheid. Even los van lekker rellen uit verveling.

Normaal afgeschaft

Op de valreep van 2021, gisteren dus, hebben de weermensen van het KNMI, wetenschappers, doorgaans optredend in het NOS Journaal, het normaal afgeschaft. Hun collega's van Buienradar, onder meer RTL 4 Nieuws, hebben hun voorbeeld onmiddellijk gevolgd. Euh? Is er dan geen nieuw normaal, waarover iedereen het heeft sinds het uitbreken van de pandemie? Welnee, het gaat alleen over het klimaat en het weer.

Ik probeer als niet-wetenschapper te interpreteren wat het loslaten van 'het normaal' door de weermensen betekent. Nou, het komt er op neer dat onze meteorologen (ik bedenk opeens dat ik nog niet weet wat hun collega's in bij voorbeeld België ervan vinden) definitief vaststellen dat het klimaat is veranderd. Mocht je het zelf nog niet in de gaten hebben, het wintert nauwelijks meer in Noord-West Europa en er komt 'gegarandeerd' weer een snikhete, gortdroge zomer aan. Er zijn overheden die daar rekening mee houden, zoals de Belgische federale regering, die 26 miljoen heeft uitgetrokken voor plaatselijke maatregelen tegen de droogte. Of Nederland - afgezien van de weermensen - wel helemaal wakker is, wens ik betwijfelen. Het waterschap De Dommel, om maar een instantie te noemen, heeft, zo las ik op Twitter, vorige week het onttrekken van water aan rivieren en beken weer toegestaan, terwijl het grondwater op veel plekken nog helemaal niet op peil is.

De beslissing van de meteorologen samengevat: nu de verandering van het klimaat vaststaat, heeft het geen enkele zin meer, telkens bij het uitspreken van de weersverwachting te zeggen: 'dit is niet normaal voor de tijd van het jaar'.

Klokkenluider

Een koster die de klok luidt, is niks bijzonders, al hoeven de meeste kosters daarvoor tegenwoordig slechts op een knopje te drukken. Maar daar gaat het hier even niet over. In Oerle, een min of meer beroemd kerkdorp van Veldhoven, hebben ze een koster met een bewonderenswaardige staat van dienst die als klokkenluider is opgetreden in een geval dat hij als misstand beschouwt, namelijk ongehoorzaamheid van de pastoor - tevens voorzitter van het kerkbestuur - jegens Kerk èn Staat. Onder de Kerk wordt hier verstaan de Nederlandse Bisschoppenconferentie. En die bisschoppen hebben zich voor 'n keer geconformeerd aan de beslissingen van de Staat door de verordonneren dat er in dit land dit jaar geen kerstnachtmissen zullen zijn.

De pastoor van Oerle was het daar niet mee eens, zo lees ik ik het ED, en kondigde dus toch die kerstviering aan. Oei, dacht de koster en hij stuurde daarover een mail naar het bisdom. Met als gevolg natuurlijk dat de pastoor tot de orde werd geroepen, het besluit werd teruggedraaid en de nachtmis krijgt ook voor de gelovigen in Oerle een digitale versie.

De pastoor gaat weliswaar door de knieën, zij het alleen voor god en de bisschop. Niet voor de koster, want die kreeg van het kerkbestuur een aangetekende brief die het laatste restje van het kerstfeest voor hem vergalt. Men wenst - ongeacht 's mans respectabele verdiensten voor de  parochie - niet langer van zijn ijver gebruik te maken.

Kous af? Er volgt nog 'een gesprek' en intussen is het ook nog even afwachten hoe de parochiegemeenschap op deze klokkenluidersaffaire reageert.

Lege winkelstraten

 Onwennig, die lege winkelstraten. Toch is het nog maar zeven jaar geleden dat de winkeltijdenwet zodanig werd veranderd dat de gemeenteraden de zondagsluiting, sterker dan met koopzondagen, konden opheffen. Zoveelste erfenis van Amerika, waar men al tientallen jaren van geen ophouden weet, ook niet qua werken. Black Friday, dat ons nu de das heeft omgedaan is er daar ook een van. Mijn standpunt kan mijn vaste kliënteel bekend zijn: er moet een dag zonder gejaag en gejakker zijn.

Heeft met godsdienst of zondagse kerkgang niks te maken. Wel breng ik in herinnering dat die lege straten tot voor enkele tientallen jaren heel gewoon waren, als gevolg van wat toen zondagsrust heette. Bij sommige godsdienstige gezindten kon dat doorslaan. Ik had een gereformeerde vriend, bij wie je dag en nacht foto's voor de krant kon bestellen, maar 'nooit op zondag'. Katholieken gingen er wat soepeler mee om, al mocht de jaarlijkse kermis op zondag nooit eerder starten dan om 12 uur na de hoogmis.

Ik ben niet tegen verandering. De leegte van de winkelstraten is mede het gevolg van het verdwijnen van de bewoning van de binnenstad. Ooit woonden de ondernemers immers in het bovenhuis. Het zit er dik in dat de leegte in die zin binnen enkele jaren weer door wat levendigheid wordt vervangen. Er is een trend waarneembaar tot het creëren van woningen in de binnensteden.

Wat tot dusver niet verandert, is het verkeer. De intensiteit is onvergelijkbaar met de 'rust' tijdens de eerste, zogenaamd slimme lockdown. Op dit moment, bij een uiterst zwakke wind uit het zuiden zijn de auto's op de A58 hier binnenshuis te horen. De filemeldingen gaan opnieuw gepaard met het constateren van ongevallen. 'Komt door die verrekte telefoontjes,' zei deze week mijn zoon, die denkt dat van de slimme controlesystemen van de politie slechts twee sets beschikbaar zijn. 'Voor heel Nederland!'

Kaarsen

In de krant stond een fors alarmerend verhaal over de schadelijkheid van kaarsjes branden voor het binnenklimaat. Er wordt ons steeds meer afgepakt, zei Dorhout, de geur van zijn sigaar opsnuivend. Stikstof! Dit soort warmte is er dus ook al niet meer bij. Steeds meer bergafwaarts sinds Kerstmis Kerst is gaan heten. Het begon geloof ik zo'n veertig jaar geleden: 'Wat doen we met oma met de Kerst?' Gek, in andere talen zie je dat voor zover ik weet niet. Christmas blijft Christmas en Weihnachten Weihnachten.

Ooit bestond de kerstboomverlichting uit kaarsjes. Tot ontsteltenis van ons dienstmeisje (die waren er nog voor de gewone burgerij tot in de jaren veertig van de vorige eeuw) dat van een boerderij met rieten dak kwam. Stak mijn broer zo'n eveneens in de boom hangende, sterretjes producerende vuurpijl aan – zogenaamd koud vuur, maar niet heus – en krijste ze: 'Daar eddet al.' Voor de volledigheid moet wel even worden vermeld dat onder die boom een emmer water klaar stond.

Het gezanik over de te magere Kerst wegens corona, doet mij terugdenken aan Kerstmis 1944, inclusief de dreiging die toen uitging van het Ardennenoffensief. Met Poolse en Engelse bevrijders rond de boom. Kerstballen? Onmogelijk. De versiering bestond uit één-dimensionale kartonnen frutseltjes beplakt met van die schitterdingetjes. Niks kaarsjes of lichtjes, De enige verlichting in de kamer kwam van een peertje, dat aan de onderkant van een kroonluchter was gemonteerd. Gevoed door de aggregator van de Suikerfabriek. Toch was er meer sfeer, dan duizend kaarsjes hadden kunnen bieden.

Tegen dat stikstof, verspreid door brandende kaarsen is tegenwoordig een best aanvaardbare oplossing, al komen er batterijtjes aan te pas. Er zijn immers elektrische imitaties van kaarsen, zo echt dat een buurvrouw eens vreesde dat er brand was, toen we ze waren vergeten en ze 's nachts in de vensterbank stonden te flakkeren. Tegen echte kaarsen die flakkeren wordt trouwens expliciet gewaarschuwd. 

Hoe ver reikt bomenbescherming?

Bij de teloorgang van de meer dan 150 jaar oude beuk naast café d'Ekker aan de Nieuwstraat in Best, plaatste ik al de kanttekening dat de gevolgen van de meerjarige droogte wellicht bestreden hadden kunnen worden door tijdig water toe te voegen.

Ook de ziekte van de dezer dagen gerooide zomereik aan de rand van de wijk Heivelden is natuurlijk niet van vandaag of gisteren. Beiden stonden op de lijst van beschermde bomen van de gemeente Best. Boomchirurgie is al tientallen jaren een bekend fenomeen. Is hier in deze gevallen ooit aan gedacht?

Hoe ver reikt in Best de bomenbescherming? Wat voor zin heeft het, hiervoor een lijst op te stellen en verder gods water al dan niet over gods akker te laten lopen?

Haagse politiek brandt zichzelf af

 'Ik kan het me niet herinneren, ik heb er overheen gelezen, zij hebben niet gereageerd, het was totaal mis, ik moet toegeven, het is helemaal misgegaan.' Enzovoorts enzovoorts. De Haagse politiek is bezig zichzelf af te branden. Een totale afgang ten overstaan van iedere Nederlander die tussen het geginnegap op tv door de journaals volgt over het parlementaire onderzoek naar de Toeslagen-affaire, waardoor duizenden ouders in financiële nood zijn geraakt en na járen, ondanks beloften met krokodillentranen, nog steeds geen zicht hebben op compensatie. Een afgang dus van politieke kopstukken, (ex-)ministers en ambtenaren. En dat middenin een veelvoudige crisis, vier maanden voor de kamerverkiezingen.

Als oude man wil ik nogal eens ruimschoots voor het ochtendkrieken wakker worden. Gelukkig is er dan het werkdagelijkse radioprogramma Gaan van BNN-Vara, waarin ieder die dat wenst, mag reageren op de actualiteit. Natuurlijk melden zich dan, net als op sociale media, figuren van diverse pluimage. Mensen die zich warhoofdig overgeven aan scheldpartijen, maar dan gelukkig een presentator tegenover zich vinden die hen – zo mogelijk minzaam – corrigeert of op hun nummer zet, Maar er zijn ook goede doordenkers bij die in staat zijn, een analyse te presenteren waar menige professionele commentator een puntje aan kan zuigen.

Onder het mom van vrije meningsuiting voltrekt zich de laatste weken menige stompzinnige en vuurgevaarlijke manifestatie, maar gelukkig zijn er ook mensen die de vinger precies op de juiste plek weten te leggen. Als de politiek, waar nauwelijks iemand vrijuit lijkt te gaan, uit een en ander nou eens 'n les zou weten te trekken, dan komt het misschien ooit nog eens goed met die wankelende democratie van ons.

Mosterd na de maaltijd

'Het zou voor de veiligheid én voor de duidelijkheid naar alle inwoners veel schelen als de landen hun zaken op elkaar afstemmen,' zei burgemeester Weterings van Tilburg tegen de Brabantse kranten. Nogal een open deur, 70 jaar na BeNeLux en meer dan een halve eeuw 'Europa'. Het nieuwe normaal laat duidelijk nog even op zich wachten.

Met zijn oproep tot het strafbaar stellen van het bezit van vuurwerk, is het driemanschap dat aan de top van de Brabantse veiligheidsregio's staat natuurlijk te laat. Zie de ongelukken en de wandaden met dat spul, die al in november zijn gebeurd. Het carbid is trouwens ook al uitverkocht en legaal opgeslagen. Het nu instellen van aanvullende verboden komt neer op het veranderen van de spelregels tijdens de wedstrijd. De frustraties die de pandemie bij al dan niet eeuwige kinderen oplevert even terzijde gelaten.

Wist je dat carbidschieten ook in de Kempen een oude traditie is? Zij het niet met oud en nieuw, maar bij een huwelijk. Bruidschieten. Ik ben er zelf 'n keer van getuige geweest, in Bladel. Niet met een voetbal in de vulopening van de melkbus, maar een cementzak. En van de bruidegom werd dan verwacht dat hij voor een vat bier zorgde. Zo niet, dan werd hem dat op de een of andere manier betaald gezet. Het zou me niet verbazen als dit ook de oorsprong zou zijn van het carbidknallen in Twente en omstreken.

Terug naar het echte vuurwerk. Ik ben er niet gerust op en wie wel? De conclusie moet helaas zijn dat politiek en bestuur de kwestie járen hebben laten sloffen. Alles wat nu tegen vuurwerk wordt aangedragen komt als mosterd na de maaltijd.

Messen

Columnist en grappenmaker Rob Scheepers uit Sterksel schrijft in de weekendbijlage van het ED een stukje over het mes waarin hij in zijn jeugd speelde; betrekkelijk onschuldige spelletjes. 't Is of ik het eet. Zo herkenbaar. Met dit verschil: Scheepers was in het bezit van zo'n Zwitsers zakmes, rood met wit kruis en met van alles d'rop en d'ran. Het mijne was heel wat simpeler. Het was een Engels mes, dat ik kreeg van mijn broer tevens peter, toen die enkele jaren na de oorlog terugkwam van een officiersopleiding – 'n soort update – in Edinburgh. Ingeklapt was dat mes zwart, met een wafeltjespatroon, weet ik nog. Onvergelijkbaar met dat Zwitserse exemplaar, maar toch... een heel bezit in die tijd. Dat vonden anderen ook, zal ik straks aantonen.

Er staat nu een messenverbod voor onvolwassenen op stapel (ik laat in het midden wanneer volwassenheid intreedt) omdat die kinderen niet weten, hoe ze met messen moeten omgaan. Laat psychologen en pedagogen er zich verder maar in verdiepen, ik houd het bij mijn herinneringen. Aan de dolk (!) die in de scoutshop werd verkocht, die je aan een riem op je kont droeg en die 'onmisbaar' werd geacht voor activiteiten in de vrije natuur. En aan dat Engelse mes natuurlijk, waarmee ik in het bos mijn initialen in een boom stond te kerven, toen Klep Vos langs kwam. In 't Ginneken, waar ik opgroeide, heette een politieagent een klep. En deze man droeg dus Vos als achternaam. En wat deed Klep Vos? Hij zag de waarde van mijn mes en nam het in beslag.

Vuurwerk? Op naar het nieuwe normaal

Geen zin om weer over dat vuurwerk te beginnen. De vergelijking met de ZP-discussie dringt zich op. Maar dit is zo'n geval dat je dan maar zin moet maken. Het gaat nu over de vraag of consumentenvuurwerk landelijk moet worden verboden 'in verband met Corona'. Wat een onzin. Je hakt definitief de knoop door, of je vreest het electoraal effect, eenvoudiger gezegd, je laat je leiden door verkiezingsangst. Als ik het goed interpreteer speelt dat bij regeringspartijen VVD en CDA.

Recht overeind staat evenwel een landelijk onderzoek van het bureau Citisens uit januari 2020 (toen er van Corona nog helemaal geen sprake was) met als resultaat: weg ermee 69%. Zelfs van de mannen – doorgaans toch de afstekers – vindt 64% dat (vrouwen 73%).

Het vervelende van het koppelen aan de pandemie vind ik de voorspelbare reactie van de liefhebbers, 'dat ons al zoveel leuks is afgepakt'. Ga nou gewoon eens uit van de jaarlijks terugkerende overlast en de schade aan lijf en goed, om van de luchtvervuiling nog maar te zwijgen. En de economie dan, de branche? Ligt hier niet een relatief innovatieve uitdaging? Alle landen om ons heen hebben het siervuurwerk in professionele handen gelegd. Ook leuk. Nationale traditie? Nog maar zestig jaar geleden stonden de kinderen voor de deur met sterretjes te draaien en klonk er hooguit hier en daar 'n rotje.

Die zogenaamde traditie is regelrecht ontaard in vandalisme. Zie het met vuurwerk vernielen – nu al in november – van een Corona-teststraat in Beek en Donk. Handhaven? Reken maar dat de politie in de startblokken staat. Mits zij een wetgever achter zich weet, die het niet bij halfzachte straffen houdt. Op naar het nieuwe normaal.

Laat ze maar lullen

Vrijwel dagelijks komt het grondwetsartikel over de vrije meningsuiting wel ergens als conflictstof bovendrijven. Vooral als het gaat om een mening die wie dan ook niet zint. Nu gaat het weer over een orgaan dat door de kranten kopsgewijs wordt aangeduid met 'complottijdschrift'. Het heet Gezond Verstand en wordt uitgegeven door iemand die weer eens ergens tegen is. Tegen wat deze keer? Het coronabeleid, lees ik. En maar doormenen.

In eerste instantie denk ik dan ook, nou en? Maar er ontstaat ophef wegens het feit dat Bruna'/AKO het boekske in zijn winkels gaat leggen. Ik snap best dat sommigen – het kunnen ook velen zijn – dat niet leuk vinden, het zelfs de boekwinkel kwalijk nemen. Maar wat zou je dan kunnen doen? Die winkels boycotten, zoals een mij bekende integere twitteraar suggereerde?

Gezond verstand, waar doet me dat aan denken? De originaliteit is hier ver te zoeken. Als een krant, die ook bij Bruna ligt je niet zint, dan lees je hem niet; laat staan dat je hem koopt. En de sociale media, ik houd het er op dat je ook zelf bepaalt wie je daarop volgt en wie niet. Mijn motto luidt sinds jaar en dag: 'Twitter dat ben je zelf.'

De vrijheid van meningsuiting houdt ook in: laat ze maar lullen. En de praatshow die dit soort verstand een podium biedt, draai ik krachtens mijn vrijheid virtueel de nek om.

Dienstplicht

Moest even terugdenken aan Ruud Lubbers zaliger, die ergens in de jaren negentig het idee opperde van heropvoedingskampen voor de jeugd. Is natuurlijk nooit wat geworden. De dienstplicht bestaat nog steeds, zij het zonder opkomstplicht. Daarvoor is het wachten op nóg griezeliger tijden, blijkt uit een oekase van defensieminister Ank Bijleveld, die deze week een nieuw steentje bijdroeg aan de vrouwenemancipatie door aan de dienstplicht de meiden van 17 jaar, inclusief kroonprinses Amalia, toe te voegen. Symboolpolitiek, als je het mij vraagt. Niks meisjes trouwens, want verkleinwoorden voor vrouwen zijn uit de tijd.

In het vroege ochtendprogramma Gaan van BNN-VARA, waar een voorbeeldig geduldige Morad Elouakill twee uur lang heel wat te stellen heeft met luisteraars, die op geponeerde stellingen mogen reageren, ging het over de waarde van dienstplicht-vervulling (destijds) bij de voorbereiding van jongeren op het volle leven. Het viel op dat de reaguurders, of ze nou in dienst waren geweest of, al dan niet met toepassing van de nodige trucs, daarbuiten waren gebleven, buitengewoon positief waren over het vormende effect ervan. Waar de ouders in de opvoeding tekort schoten, werd die knullen in het leger wel even mores geleerd. Met andere woorden: een afdoende remedie tegen de verwenningsverschijnselen waaraan de hedendaagse jeugd lijdt en die het die jongeren zo moeilijk maken, bij voorbeeld de coronadiscipline te accepteren.. Dit komt niet van mij, maar van de luisteraars.

Kortom, het zou wel veel geld kosten, maar voer die opkomstplicht maar gewoon weer in. Ook dit ontleen ik aan het radiodebat, maar ik zet er wel een dikke streep onder. Geld? Dat kost die JSF ook.

Gemeente kan zich zomaar wegsaneren

Onlangs ontstond in de Bestse gemeenteraad enige commotie, doordat D66-er Peet van de Loo het waagde, in het kader van een discussie over de herhuisvesting van gemeentelijke diensten, een lange-termijn-visie te opperen: moeten we geen rekening houden met de mogelijkheid van een gemeentelijke herindeling. Zoiets. Taboe doorbrekend, vond ik en ik schreef dat hier ook op. 'n Paar dagen later werd via het ED bekend dat Van de Loo het raadslidmaatschap neerlegt. In het krantenbericht werd als reden vermeld: 'werk en persoonlijke omstandigheden'. Omdat ik dit toch een opvallende samenloop vond, ben ik nog even gaan kijken op de plaatselijke websites van D66, maar die vermelden daar niets over. Sterker, die zijn sinds mensenheugenis niet bijgehouden, zodat Van de Loo daar nog wethouder wordt genoemd, terwijl ze dat allang niet meer is. Voorlopig einde verhaal, voor zover het Best betreft.

Aan gemeentelijke herindelingen kan van alles ten grondslag liggen. Gebleken onbestuurbaarheid bij voorbeeld. Een gemeente kan zich daarmee zomaar wegsaneren. Als ik de verhalen in het ED over de bestuurscrisis in Waalre goed begrijp, dan hangt daar een fusie met Eindhoven als een Zwaard van Damocles boven de 17.500 inwoners tellende gemeente. Voor de stad iets om van te likkebaarden, gezien het gemiddelde inkomensniveau van Waalre: een forse rijke wijk met veel villa's erbij.

Waarnemend burgemeester Jan Boelhouwer, de doorgewinterde bestuurder die door de commissaris van de koning is aangesteld om in Waalre orde op zaken te stellen, legde deze week de verslaggever van het ED een vraag over mogelijke herindeling in de mond met de opmerking: 'Als er zo weinig brede overeenstemming is, wat is dan de toegevoegde waarde van een eigen bestuur?' Maar hij haastte zich daarna te verklaren: Waalre heeft wel degelijk nog bestaansrecht.

Wat eigenlijk heel jammer is: als een kabinet valt, komen er, op landelijk niveau dus, nieuwe verkiezingen. In zo'n optie voorziet de gemeentewet niet. In Waalre spatte het college van B en W compleet uiteen en gunnen de raadsleden (acht fracties!) elkaar het licht in de ogen niet, maar een nieuwe verkiezing zit er niet in. Dat is niet meer van deze tijd, want de inwoners van de gemeente worden daardoor buiten spel gehouden. En de inwoners van Waalre hebben, zo is gebleken, wel degelijk een kritische mening over het regerende bestuur. Waren het bij voorbeeld totaal oneens met het aan de dijk zetten van burgemeester Brenninkmeijer. In Waalre heeft de burger dus weer eens het nakijken.

KIf jegens de koning

Gek hè, maar ik vind die ophef op de sociale media, gretig opgepakt door de traditionelen, over de vliegvakantie van het koninklijk gezin naar zijn eigen verblijf in het corona-gele Griekenland nogal overdreven. Jereinste kif. Onhandig, maar op geen enkele manier te vergelijken met de ondoorzichtigheid van de door de belastingbetaler opgebrachte staatsinkomens van de Oranjes, waarop de Tweede Kamer tot dusver nimmer vat heeft kunnen of willen krijgen. Historicus Aalders schreef recentelijk een boek over de geldzucht van de familie, die teruggaat tot Willem I in 1813. Maar de driftige intikkers op de sociale media lezen geen boeken.

Och, doe dat dan maar, moet premier Rutte (als steeds eindverantwoordelijk) tegen Willem Alexander hebben gezegd. Zo geweldig is dat koninklijke baantje bij de gratie, niet van God, maar van het sprookjesbeluste volk in meerderheid (70% hoorde ik laatst weer eens) nou ook weer niet. Zeker niet in coronatijd met bezoekjes hier en daar, aan verpleegtehuizen en teststraten en zo.

Niet te lang over doorzeuren aub.

Ieders verantwoordelijkheid

Het verwijderen van het NOS-logo van de voertuigen van de radio- en televisiedienst zit mij en vele anderen niet lekker. Een knieval voor de belagers van journalisten. Precies het omgekeerde van de volhardende houding van bij voorbeeld het satirische weekblad Charlie Hebdo, dat moord en doodslag op zijn medewerkers er niet van weerhoudt, zijn werk onverminderd voort te zetten. Ik doe dus niet mee met Je suis NOS.

Iedereen heeft de mond vol van de in onze grondwet verankerde vrijheid van meningsuiting, maar wie kent eigenlijk wel de tekst van artikel 7? Lid 1: 'Niemand heeft voorafgaande verlof nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. Lid 2 verwijst naar een wet die radio en televisie regelt en in lid 3 dat gaat over 'andere middelen' dan de reguliere media keert 'ieders verantwoordelijkheid' etc. terug.

Ik ben maar 'n eenvoudige journalist en geen kenner van het staatsrecht noch van de daarmee verbonden jurisprudentie, dus ik beperk mij tot een vraag: houdt 'ieders verantwoordelijkheid' ook in dat wie bij voorbeeld met het uiten van bedreigingen gebruik meent de kunnen maken van het vrijheidsprincipe zonder pardon kan worden aangepakt, respectievelijk deelname aan demonstraties met dit karakter kan worden ontzegd?

Gedoe rond uitbreiding bebouwde kom

 Wat 'n gedoe in Best, ook onder raadsleden, over een voorstel van B en W om de bebouwde kom op de Ringweg – die trouwens helemaal geen echte ringweg is – uit te breiden. Het gaat om het stuk tussen het spoorviaduct en de aansluitingen op de A2. Motief: vermindering van het verkeerslawaai ten behoeve van aangrenzende wijken. Bewoners hebben erom gevraagd.

De bezwaren luiden: het is een kaarsrecht stuk, dat noodt tot het indrukken van het gaspedaal. De politie oordeelt in dezelfde geest en heeft te kennen gegeven, niet te zullen handhaven. Om met dat laatste te beginnen: waar wordt in Best wèl gehandhaafd en is het aan de politie wanneer dan ook politiek getinte verklaringen af te leggen? Er zijn wettenmakers en handhavers, punt.

Ik vind de uitbreiding van de bebouwde kom (maximum 50 km) hier de normaalste zaak van de wereld. Ook aan beide kanten van het Wilhelminakanaal lopen rechte wegen, van oudsher binnen de bebouwde kom. Een van de rotondes bij de aansluitingen – in beide richtingen – op de A2 die op zichzelf tot vaartvermindering dwingen, heeft ook een afslag richting Bosseweg (sic!), deel uitmakend van wat ik maar 'het ringgebeuren' noem en de wijk Salderes. Bestaande bebouwde kom dus. Er komt ook veel verkeer vanuit dat 50 km-gebied het bediscussieerde traject van de Ringweg op. Even, wat zal het zijn 800 meter, tachtig? Nee toch?

En dan is er nog een raadslid dat zonder meer uitgaat van de ongehoorzaamheid van de automobilist, 'die dan natuurlijk gaat inhalen'. Beste man, simpele oplossing: een doorgetrokken middenstreep. En dan natuurlijk goed handhaven hè?

Populistische truc

 Dat de reguliere media daar intrappen, verbaast me eigenlijk niks. De populistische truc van GroenLinks: 10.000 euro ‘startkapitaal’ voor alle tieners, weg te halen bij de rijken en zonder enige verantwoording te besteden.

Fakenieuws van de bovenste plank via de onderbuik. Het verbaast me niet, gezien de succesvolle actie van ene Famke Louise (bij de naamgeving hebben haar ouders dit al voorzien) om aandacht van diezelfde media – twee miljoen volgers of zoiets op sociale media, ‘zwabberend of niet, daar kunnen we niet omheen’.

Eigenlijk zijn aan ‘t een en ander ook hier al teveel woorden vuil gemaakt, geef ik  toe.

In het huis van de gehangene...

Leuk incident tijdens de Bestse raadsvergadering, de eerste na de vakantie, met toepassing van de 1,5 meter in de aula van het Heerbeeck College. Helemaal kloppen doet het niet, verwijzing naar het vergeten spreekwoord in het huis van de gehangene praat men niet over de strop, maar het spijt me, ik moet er steeds aan denken.

Er is namelijk één ding waarover in Best nooit, maar dan echt nóóit mag worden gesproken: een mogelijk verlies van de gemeentelijke zelfstandigheid. Hoewel, verlies... herindeling kan ook in harmonie verlopen, zie Schijndel, Sint-Oedenrode en Veghel, sinds kort samen onderweg als Meierijstad. Afschuwelijke megalomane naam trouwens voor een combinatie die Groen met een hoofdletter schrijft.

Terug naar Best. In de raad was voor de zoveelste keer de herhuisvesting van de gemeente, haar diensten en min of meer verwante instellingen aan de orde. Nieuwbouw, verbouw, verhuizing enz. enz. 'Als het Dorpsplein maar in ere wordt gehouden.' Zo ongeveer. En toen was het D66-er Peet van de Loo die op de lange termijn durfde te denken. Waarom niet vijftig jaar, vroeg ze zich af en als de zelfstandigheid van de gemeente dan in het geding komt?

Léon Kennis (Best Open) reageerde als door een wesp gestoken. Hoe durfde ze haar stokpaardje weer te berijden – een idee dat Van de Loo natuurlijk verre van zich wierp. Ze wilde de mogelijke realiteit niet uit de weg gaan, repliceerde ze.

Moet je eerst met pensioen zijn, wil je het taboe van een op den duur onvermijdelijke, verdere herindeling van gemeenten in deze streek doorbreken? Ik denk in dit verband aan oud-wethouder Jan van Beerendonk die, enkele jaren geleden alweer, pleitte voor een Groot Eindhoven met deelgemeenten. Maar misschien nog meer aan oud-burgemeester (van Oirschot) G. Speetjens, die minder lang geleden een gedegen artikel in het Eindhovens Dagblad schreef over de onontkoombaarheid van herindeling. Het gevolg was natuurlijk een oorverdovende stilte.

Wijsheid, ook in deze, komt met de jaren. Intussen mag je de tijd best 'n beetje vooruit zijn.

Heimwee naar die goeie ouwe Nokia

Had ik ‘m maar niet aan het chemisch afval meegegeven, die goeie ouwe Nokia, toen-ie het niet meer deed. Want ze worden nog steeds op internet, al dan niet  gereviseerd, aangeboden. Sindsdien gebruik ik smartphone-afdankertjes van Levensmaatje, vrijwel uitsluitend voor per sms toegestuurde inlogcodes. Niks internet, daar heb ik gebruiksvriendelijker apparatuur voor. En Prepaid. Nou, dat laatste heb ik de afgelopen maanden geweten.

Ja, ik weet dat prepaid in een kwade reuk staat, want anoniem. Telefoontjes worden aan drugsezels meegegeven, met de opdracht het ding na één keer gebruik in de Dommel of de Mark te laten verdwijnen. Zulke dingen zeg maar.

Dit voorjaar meldde provider KPN onverwacht, dat mijn saldo niet langer toereikend was. Kan gebeuren. Ik maakte 20 euro over, maar enkele maanden later kwam de boodschap opnieuw. Hè? Wat krijgen we nou? Vooruitlopend op de te starten discussie met KPN, toch maar weer 20 euro aan mijn saldo toegevoegd. Daarna kwam dat saldo evenwel niet meer hoger uit dan 13 euro. Je kunt dat met een Windows-laptop niet controleren, wel met een app op een tablet. Dat heeft met de anonimiteit van prepaid te maken.

De Klantenservice op de website van KPN biedt maar beperkte mogelijkheden tot het uiteenzetten van je problemen, dus zette ik per reguliere post een brief op poten. Wacht even…daarvoor ben ik nog aan het coronaloket van de KPN-winkel in Woensel geweest, maar daar ‘konden ze me niet helpen’. Kwamen ze niet verder dan de mededeling dat ik voor die 40 euro (bij elkaar) beter een abonnement had kunnen kopen.

Intussen denkend aan cybercriminaliteit, in die hoek vinden ze immers steeds weer wat anders uit, kreeg ik binnen redelijke tijd toch een keurig antwoord van de Backoffice Medewerker Complexe Mutaties bij het Center of Expertise van KPN. Beltegoed kan ook op de achtergrond dienen voor dataverbruik. Als je dat niet wilt, kun je dat op je telefoon instellen. Dataverbruik vindt bij voorbeeld plaats als er geen WiFi in de buurt is. Tja, nieuwe vragen rijzen, want a) ik heb Wifi niet aan staan en b) ik gebruik de telefoon in principe alleen thuis in de buurt van mijn eigen WiFi. Bovendien staat het ding in de regel uit. Maar alla, ik kreeg ‘uit coulance’ mijn 40 euro terug en hoop nu maar dat ik mijn telefoontje goed heb ingesteld. 

Waarom precies die heimwee naar de ouwe Nokia? Die had helemaal geen internet, laat staan dat er sprake was van ‘dataverbruik op de achtergrond’.

Geduld

Dezer dagen had ik, op een herkenbaar punt in een natuurgebied, een afspraak. Maar de persoon in kwestie kwam niet opdagen. Voor zo'n geval houd ik het principe aan: een kwartier. Mijn vergeefs wachten werd beloond met volmaakte stilte. Ik herinner me alleen nog maar een ruisende vogelslag. (In deze tijd van het jaar is het gekwinkeleer verstomd.)

Geduld! Laten we het daar eens over hebben in deze tijd van naar het lijkt eindeloos wachten op de ontwikkelingen. Is het een vergeten begrip? Ik wil verwijzingen naar het verleden zoveel mogelijk vermijden, dus volsta met het motto dat ik ooit hanteerde: 'het leven bestaat uit wachten'. Hoe jonger je bent, hoe sterker je dat ervaart.

Het is altijd de ander die er z'n gemak van neemt. Vorige week was ik, in verband met een lekke tub, bij een bandenfirma. Terwijl ik, uiteraard op 1,5 meter afstand, mijn beurt afwachtte, stond een andere klant lekker met de baliemedewerker te oreren. Over z'n winterbanden, die hij wel zou afschrijven als ze versleten waren. 'Want dan blijf ik thuis' (Doe ikzelf altijd, heb geen winterbanden.) 'Behalve als ik onverwacht toch naar de kleinkinderen moet.' Enz, enz. De bandenman confereerde rustig mee. Geduld met de klant is cruciaal. Toen ik dacht dat mijn voorganger klaar was, had-ie toch nog iets: 'Doen jullie ook iets met accu's?' Nee, zei de medewerker, waarop de klant diens interesse probeerde te wekken met zijn visie op het accuwezen in het algemeen.

Vergeten is dit spreekwoord: 'Geduld is een schone zaak'. En geeft het mensdom veel vermaak, voegden wij er dan aan toe. Google eens even op het woord 'geduld' en je komt dat gezegde in veelvoud tegen. Tamelijk mager en weinig zeggend, vind ik. Is er dan niets beters over te bedenken? Jelle Hermus van de website soChicken ('broeden op een leuker leven') vindt van wel. Hij citeert maar liefst vijftien schrijvers en denkers over geduld en leidt die in met: 'Wie leeft met geduld ervaart weinig stress, behoudt een lange termijn visie op de toekomst en laat zich dus minder snel meevoeren met de toestanden van alledag. Geduld stelt je in staat mooie doelen te bereiken, goed met mensen om te gaan en met een groter gevoel van bevrediging door het leven te gaan.'

Het leven bestaat nog steeds uit wachten. Uiteindelijk op de dood, zei hij eerder realistisch dan somber.

Patiënt, je weet ongetwijfeld waar dat van is afgeleid. Patience, het Franse woord voor geduld. Misschien dacht je aan dat solo kaartspel. Toch warm, want het kenmerk daarvan schijnt geduldbeoefening te zijn.

Openstaande vragen rond ontsnapte nertsen

Toch zijn er rond de nertsenfarm in Best en de in diverse wijken loslopende have nog wat onbeantwoorde vragen. Ik vind dat de gemeente zich er iets te gemakkelijk afmaakt met verwijzingen naar een wekelijks onderzoek naar mogelijke besmetting met het coronavirus in de fokkerij door de Voedsel- en Warenautoriteit, en naar de Veiligheidsregio Zuid-Oost Brabant. Tegen het levend vangen van de diertjes door de jagersvereniging heb ik, gezien de situatie rond dat virus in Brabant, ook mijn bedenkingen.

De gemeente zegt, op vragen van hhBest.nl dat het wel vaker voorkomt dat nertsen uitbreken. Nooit iets van gemerkt. En wellicht dat dat in het verleden ook helemaal niet zo'n groot probleem was.

Wat me vooral bevreemdt, is dat niemand, ook de burgemeester van Best als verantwoordelijke in deze niet, melding van de loslopende nertsen heeft gedaan bij de politie. Een andere niet onbelangrijke vraag is immers, wie of wat is de oorzaak van deze toch niet onbetekenende 'ontsnapping', waarbij in minstens één geval een tam konijn is doodgebeten. Slordigheid bij de nertsenhouderij? Dierenactivisme?

Ik ben ook benieuwd of de gemeenteraad deze keer eens wakker wordt.

Tour de Francuh

Het is wel  'n jaar of vijftien geleden, dat mijn toen nog in leven zijnde broer Ed, die in Frankrijk woonde, mij attent maakte op veranderingen in de uitspraak van het Frans, ten opzichte van wat wij thuis en op school hadden geleerd. 'Je hoort op de radio bij voorbeeld bonjourE, in plaats van 'gewoon' bonjour. Et voilà, wij betraden een Bureau de Tourisme in de Elzas, en werden verwelkomd met bonjoure. (de spellingchecker pruttelt, want schrijftaal is dit natuurlijk niet). 

Het zijn uiteraard de jongeren die de taal fonetisch veranderen. En denk maar niet dat het bij bonjour(e) blijft. Tot mijn verrassing - nee, geen verbazing - hoorde ik op Radio 1 (NL) de al enigszins vertrouwd klinkende Française opeens in een aankondiging zeggen: Radio Tour de Francuh. Voorheen werd de uitgangs-e van France nooit uitgesproken. Ook niet door Charles de Gaulle op de tv met zijn Vive la France. Misschien draait die z'n lange lijf wel om in z'n graf.

Mijn vader, die als troubadour optrad met de luit, maakte in de jaren dertig van de vorige eeuw eens 'n tournee langs de Bretonse kust, waarbij hij toen zeer bekende chansons van onder anderen Theodore Botrel ten gehore bracht. Na afloop kwam er een man naar hem toe, die zei: 'Ik heb slechts aan de uitspraak van één woord gemerkt dat u geen Fransman bent.'

Dat was toen.

O, O, ‘ t is toch wat

 Eigenlijk had ik hierboven op z’ n Oirschots moeten schrijven: ‘t Is amma wa, Want het gaat over die O, het gele logo op de Markt van het Monument in ‘ t groen. Het staat er inmiddels ruim ‘ n half jaar, zeer tegen de zin van de plaatselijke monumentencommissie, die dan ook het een en ander in het werk heeft gesteld om te voorkomen dat de sculptuur er twee jaar zal blijven staan, om vervolgens een reis door de Oirschotse wijken te maken.

Het gemeentebestuur, verantwoordelijk voor de O, lijkt geen hoge pet op te hebben van die monumentencommisie, gezien het feit dat het de bezwaren gewoon (ja, zoiets heet dan in het hedendaagse taalgebruik gewoon) naast zich neer heeft gelegd. Wel is er nog een advies ingewonnen bij een externe instantie, namelijk de Commissie Stad Dorp en Land in Rotterdam (!) Alsof die meer verstand zou hebben van OIrschots erfgoed. En die commissie (kreeg ze.iets van de gemeente OIrschot?) zei ‘ja!’ 

Tot teleurstelling van de plaatselijke heemschutters uiteraard. Zij noemen de O een specimen van verrommeling op de  ‘ historische’ Markt.

Ik kan de Oirschotse monumentencommissie ‘ n heel eind volgen, maar verrommeling? Wil je daar iets tegen doen, begin dan maar eens met het parkeren op dat plein af te schaffen. Als het daarover gaat heeft Oirschot de laatste jaren heel wat kansen laten schieten,

. 

De magie van Carola Schouten

Misschien had die stokoude boer in het Zwarte Water ('Oud en stijf en nog steeds geen wijf') toch nog gelijk, toen hij desgevraagd de foto van minister Carola Schouten aan de muur van zijn huiskamer verklaarde. 'Ze heeft iets magisch,' zei hij vorig jaar tegen de presentator van het tv-programma Typisch. 

Schouten heeft de stikstofmaatregel aangaande het veevoer afgeblazen, zodat iedereen concludeert: zie je wel, die boeren hebben met hun trekkers terecht het land ontregeld. 

De magie zit erin, dat Carola natuurlijk dat onderzoek door de Wageningen Universiteit naar de effectiviteit van de stikstofmaatregel had moeten laten instellen,  überhaupt  voordat ze die afkondigde. Dan was al die heisa niet nodig geweest. Nu heeft zij het paard...eh...de trekker achter de wagen gespannen.

Klapstoeltjes en een ketel heet theewater

Peter van den Besselaar toonde gisteren op zijn fotoblog TilburgDailyPhoto enkele zo te zien splinternieuwe ijzeren klapstoeltjes en mijmerde daarbij over ‘een heerlijke Franse sfeer’. Het maakte bij mij weer eens wat jeugdherinneringen los.

Die klapstoelen fungeren tegenwoordig hoogstens als roestig decoratief element, bij voorbeeld in een stedelijk voortuintje. Er valt alleen rechtop, niet bepaald comfortabel op te zitten. Nieuw kosten ze trouwens gauw 70 euro, zag ik op internet..

Maar ooit behoorden die stoeltjes tot het standaardmeubilair van uitspanning De Boswachter, in het Liesbosch bij Prinsenhage. Tegenwoordig is dat een luxe restaurant en dient de voormalige speeltuin tot parkeerplaats. Maar toen, zeg maar halverwege de vorige eeuw, was het een geliefd doel van vakantie-uitstapjes voor mensen uit Breda en omgeving.

Mijn moeder nam ons in augustus – de enige vakantiemaand van de lagere school – op de fiets mee naar het Liesbosch. Ze installeerde zich  in de schaduw van de bomen tegenover het etablissement en bestelde dan een ketel heet water op een houtskoolstoof, waarmee ze zelf haar thee zette. Wij stormden, in afwachting van de ranja met rietje, op de speeltuin af of vergaapten ons aan de eekhoorn die in z’n kooitje een rad in gang hield. Ja, daar zei in die tijd nog niemand wat van.

Bij zo’n gelegenheid huurde mijn broer Berry eens een solex, zoals bekend het ‘eerste rijwiel met hulpmotor’ (de aanduiding bromfiets/brommer is van jaren later). Dezelfde dag kwam mijn oom Herman op zijn racefiets (nylonkousen over de broekspijpen) aanrijden vanuit…Leuven! Dat was die oom, die in dienst was van een Belgisch ministerie en van wie mijn vader op de vraag wat-ie daar deed zei: ‘Niets!’ Nou ja hij repareerde daar de horloges van zijn mede-ambtenaren.

Onbeantwoorde vragen na dodelijk ongeluk in Best

Eerder heb ik al eens 'n voor mijn doen vurig pleidooi gehouden voor het plaatsen van vervolgberichten op die over verkeersongelukken. Volgens mij ligt hier een taak voor de journalistiek, maar ook voor de politie die immers actief is op sociale media. Met de mededeling, 'hoe het ongeluk is kunnen gebeuren is nog niet duidelijk', doorgaans aangevuld met 'de politie stelt een onderzoek in naar de toedracht', is de zaak immers nog niet ten einde. Een ongeval kan namelijk juridische gevolgen hebben en in sommige gevallen kan het aanleiding zijn tot maatregelen van de wegbeheerder, het rijk, de provincie of de gemeente. Mogelijke positieve invloed op verkeersgedrag daargelaten – erg optimistisch ben ik daarover niet.

De aanleiding tot dit stukje is bijzonder pijnlijk. Ongeveer een week geleden botste een jongeman uit Best op de Sonseweg met zijn auto tegen een boom en kwam daarbij om het leven. In een betrekkelijk kleine gemeente als de onze heeft dit natuurlijk een enorme impact. De laatste eer aan deze jongen bewezen, was daar de weerslag van en logischerwijs schonken reguliere media daar uitvoerig aandacht aan. Dat wel.

Ook Politie Brabant Zuid-Oost plaatste op Twitter een bericht over het ongeluk, maar liet, ook na een hint van een volger, elke mededeling over het resultaat van het ingestelde onderzoek achterwege.

Het dodelijk ongeval op de Sonseweg roept wel degelijk relevante vragen op. Het weggedeelte waarop het plaatsvond ligt net even buiten de bebouwde kom van Best. Er geldt een duidelijk aangegeven maximum snelheid van 60 km en een oranje knipperlicht waarschuwt er constant voor overstekende fietsers. Ik wil hier elke vorm van sarcasme vermijden, maar laat ik het zo zeggen: een opmerking zoals gemaakt door een omstander van het autowrak, bomen wijken niet, kan er bij mij niet in.

Volgens mij ligt er een enorm taboe op uitspraken over de toedracht van met name dodelijke verkeersongevallen, die wel eens het gevolg zouden kunnen zijn van slecht weggedrag. Maar ik vind dat we daar niet langer omheen kunnen. En ik vind ook in dit geval het oorverdovend zwijgen van leden van de gemeenteraad, zelfs in de vakantie, op z'n zachtst gezegd raar. Uitbreiding van de bebouwde kom aan de Sonseweg zou bij voorbeeld niet zo gek zijn. In elk geval staat de aanduiding 50 km ná de scherpe bocht waar de Sonseweg uitmondt op de Sint-Oedenrodeseweg op een ongelukkige plaats.

Scheermesjes 3

Over scheermesjes heb ik, god betere ‘t, al ‘n paar keer  mijn licht laten schijnen, vandaar hier nummer drie. Dat komt door BNR Nieuwsradio, met name in de ochtendspits verzot op trivia. Deze keer ging het dus over het vraagstuk, waarom scheermesjes bot worden, terwijl het object van hun (af)snijden, namelijk de baard, toch aanzienlijk zachter is dan het metaal waaruit ze zijn gemaakt.

Wie mocht denken dat de komkommer in het nieuws deze zomer geen enkele rol speelt – corona blijft voor teveel en te lange krantenartikelen zorgen – heeft het mis. Integendeel, het blijft speuren naar ‘wat anders’.

BNR zocht en vond een onderzoek naar het waarom van de te gauw bot rakende scheermesjes. Welaan, aan de resultaten van dat onderzoek viel geen touw vast te knopen, dus daar moet ik je over in het ongewisse laten. Je kunt er hoogstens wat over ginnegappen, wat BNR dan ook maar al te graag doet.

Nu betekent BNR eigenlijk Business Nieuws Radio, dus heb ik nog wel een tip voor de dames en heren van het medium: scheermesjes zijn er om binnen redelijke tijd bot te worden, met als oogmerk van de fabrikanten de aankoop van een nieuw setje. Toch?

Bij mijn weten is Gilette de uitvinder van het ‘velligheidsscheermesje’, dat aanvankelijk bestond uit een plaatje met twee snijkanten, die beurtelings bot konden worden gemaakt; het verving ‘t apparaat dat door mijn vader consequent slagzwaard werd genoemd en dat je zelf aan een lederen riem kon ‘slijpen’.. In de tweede helft van de vorige eeuw verscheen (innovatie!) ‘n éénbladig nieuw type, gevolgd door ‘n tweebladige en, je weet het onderhand wel, iets recenter een driebladige versie. De eenbladigen lijken intussen afgeschaft, dus ik blijf zo lang het nog kan de tweebladige in ongeveer een maand tijd bot maken.

Koffie

Na de jenever en sigaren lijkt me nu de beurt aan de koffie. Dat komt door Peter van den Besselaar die op zijn blog TilburgDailyPhoto een lans breekt voor het edele vocht, waar de gemiddelde Nederlander vooral ‘s morgens absoluut niet buiten kan. Ik ken van dat smachten naar koffie wel enkele voorbeelden. Zo bezocht een dochter van mij in het kader van haar Europese Studies eens ‘n seminar in Luxemburg of Straatsburg (hou me ten goede), waarop het tijdens een lange morgen maar aan één ding ontbrak: koffie! Het scheelde een haar of die studenten legden hun hoofden op de vergadertafels.

In de Franse cultuur moet je daar niet om komen. Na lunch of diner kun je een petit café bestellen en daar is niks mis mee. Maar bij le petit dejeuner krijg je slappe wats, oftewel wat ze bij mijn Levensmaatje thuis piepzak noemden. En dan is het afgelopen met alles wat ook maar enigszins naar koffie riekt.

Koffie maken moet je van de Italianen leren en dat hebben we in Nederland de laatste decennia dan ook, zij het  met wisselend succes, gedaan. Starbucks laat ik even buiten beschouwing. Ik zeg met wisselend succes, want ik vind bij voorbeeld de gemiddelde cappuccino buitenshuis een te slappe basis hebben.

Peter van den Besselaar meent trouwens ergens ook een nadeel van (teveel) koffie te hebben gelezen: ze zou vochtafdrijvend werken en ‘daar krijg je hoofdpijn van’. Altijd gedacht, dat het glaasje water dat degelijke hotels als Bonnema, tegenover het station in Leeuwarden, standaard bij de koffie serveerden iets met smaak-neutralisatie te maken had. Ach, Bonnema, dé lokaliteit ter plaatse, waar de ondernemers elkaar ontmoetten en waar je de obers regelmatig twee Bokma! kon horen roepen. Dat had ik nog best nog in mijn jeneververhaaltje kunnen vermelden.

Voor straf mondkapje

Rond het coronavirus is het in Nederland dus een chaos. De mensen kunnen geen wijs uit de richtlijnen en de daarover elkaar tegensprekende al  dan niet zelfbenoemde ‘deskundigen’. Ze zijn coronamoe, willen toch iets maken van hun vakantie. Jongeren maken zich geen zorgen over zichzelf, laat staan over ouderen en andere kwetsbaren. Het is stervensdruk in de Kalverstraat en andere om welke reden dan ook populaire locaties. Kabinet, ga er maar aan staan.

De verkiezingen komen steeds dichterbij, dus is het voor Rutte cs spitsroeden lopen. Bezwijken zij voor de roep om mondkapjes, ook al is het effect daarvan allerminst zeker en wordt die roep vooral ingegeven ‘omdat alle omringende landen het doen’.

Laten we ons bij de overwegingen over dit fenomeen vooral realiseren, dat invoering van het mondkapje, in welke mate dan ook, de straf is voor het zich niet houden aan het bewezen, meest effectieve middel tegen het virus: afstand.

En, o ja, chaos. Vergeet niet, mensen die komend vanuit Texas, het meest getroffen gebied in de VS, landen op Schiphol, gewoon te testen. Weet je tenminste zeker dat ze in quarantaine moeten. Zonder test wordt handhaving in Nederland inderdaad, de absolute chaos.

Geliefde sleurhut

De caravans zijn niet aan te slepen. Een bijkomend economisch voordeel van het coronavirus. BNR Nieuwsradio, die altijd uiterst behendig is in het plunderen van de ochtendbladen (zonder bronvermelding) weet zodoende te melden dat de aanwas in NL zo omvangrijk is, dat de stalling een probleem wordt. Wie in de grote stad woont, moet soms wel veertig kilometer rijden om het ding na de vakantie op te bergen. Wat de situatie met de tarieven doet, blijft nog even afwachten. Economie betekent heel vaak van de nood een deugd maken en schaarste drijft sowieso de prijs op.

Bij BNR zijn ze bedreven in meningen-journalistiek (als dat geen contradictio in terminis is). Dus moest er vanmorgen meesmuilend - mooi vergeten woord voor De Taalstaat - worden gedaan over de caravan. De combinatie is zo tráág. Het woord sleurhut bleef nog net achterwege. ‘Geef mij dan toch maar een camper,’ aldus de presentator.

Nou ja, de caravan heeft vooral onder jongeren een tuttig imago. Een TV-programma als ‘We zijn er bijna’ is daar mede debet aan. Maar hier spreekt een man met ervaring. Wij zouden die sleurhut nooit aan kant hebben gedaan, als de omstandigheden ons daartoe niet hadden gedwongen. Wat een vrijheid, en wat een mogelijkheden om het massatoerisme te ontwijken. Best wel relevant in coronatijd.

Toch liever een camper? Als dát er ook maar niet teveel worden. Op de camping vind ik het maar gesloten, individualistische dingen en als het over het verkeer gaat, in de Franse Alpen (Route Napoleon) hebben wij noodgedwongen met onze sleurhut heel wat uren achter zo’n trage slak gehangen. Nou jij weer.

‘Generatie-egocentrisme’

Vanmorgen hoorde ik in Vroege Vogels, een radioprogramma over natuur en milieu van BNN-VARA, dat op zondagmorgen maar liefst drie uren op NPO1 in beslag neemt, wat niet altijd meevalt, zeker in vakantietijd, een nieuw woord. Of eigenlijk is het meer een uitdrukking, want zonder koppelingsstreepje is het niet leesbaar: generatie-egocentrisme. Het kwam van de heer Copijn, misschien wel de eerste boomchirurg van Nederland en als ik het goed heb iemand van in de tachtig.

Copijn heeft grote moeite met een plan tot het saneren van naar schatting 700 ongeveer 200-jarige beuken op een landgoed in Leersum. De initiatiefnemers zeggen geen andere uitweg te zien dan het vervangen van de ‘deels zieke’ bomen door linden (die keuze zou met de klimaatverandering te maken hebben).

Helemaal niet nodig, vindt Copijn, die beuken kunnen bij een goede aanpak nog wel honderd jaar mee. Maar hij vindt ‘de nieuwe generatie’ dus tegenover zich. Volgens mij, als ook oude man, is dit een bekend verschijnsel, dat eerder dit jaar opdook met de standaard-reactie ok boomer, een gekuiste versie van ‘flikker toch op man’.

Je kunt in dit soort situaties op twee manieren reageren. Boos en geërgerd, als de heer Copijn, of met de opmerking die ik in mijn omgeving ook wel eens hoor: ‘eigenwijs is ook wijs’. Sommige zogenaamde generatieconflicten zijn lachwekkend en lachen is gezond.

Ouwe jongens krentenbrood

Ben het niet gauw eens met Marianne Zwagerman en allerminst gecharmeerd  van haar triomfantelijk stemgeluid op BNR Nieuwsradio, maar vanmorgen schoot ze in mijn ogen toch raak met haar kritiek op de journalistieke aanpak van Mark Rutte, zondagavond in OP1. Verbroedering titelde zij en dat was het, tussen de meer dan gearriveerde Jeroen Pauw en de MP. Ouwe jongens krentenbrood.
Naarmate het interview zijn einde naderde, zag je de bekende opgeluchte fysionomie bij Rutte – nog net geen grijnslach.

Maar één belangrijk aspect miste ik toch nog in de dinsdagcolumn van Zwagerman: de reactie op Ruttes obligate lofzang op de zorg en de verpleging. De vervolgvraag (van Pauw) lag immers voor de hand. Was een structurele verbetering van de beloning van deze mensen dan niet vanzelfsprekend? Maar ja, ‘laten we het elkaar vooral niet moeilijk maken’.
Moet de voorgeschiedenis nog uitgelegd? De VVD en de christelijke partijen vonden dat bonusje van 1000 euro genoeg.

Jenever en sigaren

Het is vakantie, dus laten we het eens over iets gezelligs hebben, met het risico van oubolligheid. Zit er dik in, want het gaat over jenever (genever) en sigaren. Ik beken maar meteen, ik houd beide in ere.

Eerst de jenever maar. Toen ik in 1956 in Friesland  kennis maakte met een aanstaande schoonfamilie, was ik als uitgeweken Brabander een bierdrinker – voor zover ik dronk want dat gold toen nog voor ‘gelegenheden’. Die Friezen zeiden: da’s toch geen drinken en ze nipten aan een echt borreltje. (Zat wel degelijk iets in, want het klimaat scheelde sowieso een jas. Niet direct uitnodigend voor bier. We waren trouwens net voorbij een Elfstedenwinter.)

Eerlijk gezegd associeerde ik in die tijd jenever met alcoholisme. Dat kwam door de reclames als Ik heb trek in Ouwe Vlek, waarbij een lelijk oud menneke in een slobberbroek was afgebeeld. Nu moet ik ook weer terugdenken aan de weduwe Adank in mijn geboortedorp. Die had op haar slijterij een lichtreclame, luidend Weduwe Adank - Hulstkamp, altijd bij de hand. Duidelijk, totdat de merknaam van de jenever kapot ging.

Mijn vader was een liefhebber van oude jenever. Na zijn dood vond ik in een kistje heel wat rekeningen van de plaatselijke slijter: Blankenheym met de baard. Het merk bestaat nog, maar het wordt niet meer in Schiedam gestookt en de oude man met de baard is allang afgeschaft. De productie van Bokma, egte oude Friesche genever, is trouwens ook naar de Randstad verhuisd.

In het Eindhovens Dagblad stond onlangs een verhaal over de teloorgang van de sigarenfabrieken in stad en streek. Daar moet je niet licht over denken, want ooit waren die de kurk waar de economie op dreef. Al lang voordat de overheid streefde naar een rookvrije samenleving keerden de jongeren zich van de sigaar af; niet cool. Reclames als ‘Ik verkies Derk de Vries’ op de vrachtauto’s van de BBA versnelden waarschijnlijk dat afwijzingsproces. Zoals ook ‘Abonnee stemt tevree’ van het fabriekje van de Eindhovenaar Nico van Hussen. Die stopte er al rond 1960 mee en werd directeur van het toenmalige dagblad Oost Brabant. Van de ene abonnee naar de andere.

Gaapgaap

Een geinige opmerking van een Volkskrant-columnist over een gaper in de gevel van een Amsterdamse drogisterij heeft tot heel wat commotie geleid. Ken je ze niet, die koppen met een pilletje op de uitgestoken tong? Je hebt ze in allerlei kleuren en maten en dus ook in het zwart. Het laat zich raden, die zwartkoppen moeten weg, want ze lijken op Zwarte Piet en zijn ‘natuurlijk’ een uiting van racisme.

Na de standbeelden de gapers. Zo verdwijnt alles wat nog een beetje kleur geeft aan het straatbeeld. Gaapgaap. Nooit hoeft een ouder meer aan een opmerkzaam kind uit te leggen waarom die man daar z’n tong uitsteekt.

Nou ja, zo ver laten we het natuurlijk niet komen. Eerder verdwijnt het borstbeeld van een volkszanger van het Waterlooplein, omdat kinderen de microfoon in zijn hand aanzien voor een ijsco.

Vervelende betweters

De kwaliteit van een krant is omgekeerd evenredig aan zijn voorspelbaarheid. Vanmorgen straalt me (nou, straalt…) me de kop tegemoet van Ab Osterhaus, de man die pretendeert alles te weten van virussen en bij zijn zoveelste aanschuiven in OP1 dan ook heel ontevreden en hoofdschuddend  zit te kijken, als iemand anders eens iets over Covid 19 alias het Coronavirus te berde brengt.

In het interview zegt Osterhaus ‘Ik heb wel eens het idee dat ik wordt gezien als een van die oude mannetjes uit de Muppetshow.’ Dat idee heeft-ie niet van zichzelf, maar dat werd ‘n paar weken geleden te berde gebracht door een beller in de vroege-ochtend-show Gaan van BNN-VARA.

Nu ik het toch over vervelende betweters heb, neem nou warhoofd Johan Derksen, die zowat iedereen over zich heen kreeg, toen hij op tv beweerde dat het met dat racisme in Nederland wel mee viel. Luistert, in tegenstelling tot Osterhaus, kennelijk niet naar het voornoemde radioprogramma Gaan. Daar opperde iemand dat het maar eens afgelopen moet zijn met  geld sturen naar die apenlanden. De presentator, trouwens van Marokkaanse origine, die zijn lesje geleerd had van een anti-semitisch incident in het recente verleden, haastte zich in te grijpen, terwijl  reaguurders digitaal excuses eisten. Dat kregen ze, te laat natuurlijk.

Online kopen

Online kopen. Ontkom er maar eens aan, zeker zolang dat verdomde virus ons in de greep houdt en we zoveel mogelijk thuis moeten blijven. Nog steeds, al willen nogal wat mensen dat niet meer geloven en aanvaarden ze gelaten het geschipper in de supermarkt.

Ik ben een aanhanger van de beweging tot steun aan de plaatselijke winkelier, maar waar is in mijn omgeving nog een sigarenboer te vinden? En de zelfstandige boekhandelaar, met wie je over het aanbod kunt praten? Ik noem maar wat.

Online kopen in de praktijk. Ik kreeg digitaal (!) een boekenbon en ging dus naar BOL.com voor twee boeken van dezelfde auteur. Alles leek goed te gaan, totdat de leverancier om onduidelijke redenen elk boek apart in naar mijn smaak veel te grote dozen verpakte en vervolgens bij Post.NL aanbood. Ik kreeg dus op één dag twee verschillende bezorgers aan de deur. (Nou snap ik, waarom het maandelijkse aanbod van oud papier aan de stoeprand zo omvangrijk is.) En Post.NL maar klagen dat het coronavirus haar behoorlijk dwars zit.

De tweede bode kwam tegen de avond aan ons appartement en belde, niet bepaald geduldig, herhaaldelijk met tussenpozen van pakweg 10 seconden. De intercom met automatische deuropener deed het niet (niet erg, wordt binnenkort vervangen) dus ik zei dat ik wel even naar beneden zou komen. OK, zei de bezorger en stapte in zijn voor de uitrit geparkeerde, niet als van Post.NL herkenbare auto. Het pakje had-ie ergens neergelegd, riep hij door het geopende portierraam.

Heel gezellig allemaal. Maar ik heb mijn boeken.

Brede velgen/wielen doen ruisreductie teniet

In 2022 zouden alle  (vracht)auto’s 1 tot 2 decibel stiller moeten zijn, omdat autobanden die veel geluid maken zijn vervangen door stillere banden. Sinds 2016 mogen namelijk geen banden meer worden verkocht die niet voldoen aan de Europese bandenrichtlijn. Dit geldt voor personenauto’s en voor vrachtauto’s, aldus het  RIVM op zijn website.

Overigens laten de metingen zien dat vrachtauto’s de afgelopen drie jaar 1,5 decibel minder geluid zijn gaan maken. Maar voor personenauto’s is het geluid hetzelfde gebleven. Een mogelijke oorzaak is volgens het RIVM dat veel mensen kiezen voor bredere banden onder hun auto wat het effect van de stille banden teniet doet.

Tja, in een chatsessie (een geschreven online-discussie) over het zogenaamde Nieuwe Normaal, met mijn collega Sante Brun, tikte ik onlangs in: Er is een terugkeer van de oude verkeersmoraal waarneembaar: de weer toegenomen files, waarvan ongelukken (zeg maar gekloot) heel vaak de oorzaak zijn. Het aanhoudend telefoongebruik. Veelvuldig getoeter. Volgens mij is dat vaak een schrikreactie, bij voorbeeld op een niet verwachte tegenligger in een bocht. De overtreden snelheid kan daarbij een rol spelen. Ik zat onlangs achter een traag landbouwvoertuig en werd bijna vanachter door een bestelbus aangereden. Toet! Dit soort verschijnselen is op dit moment naar mijn indruk heviger dan voor de crisis.

Terug naar dat bandenverhaal. Ik ken iemand die onlangs vol trots een foto van de nieuwe, bredere wielen onder haar auto op Instagram plaatste. Die mevrouw overschrijdt stelselmatig de maximum snelheid, zo ook in een tijdelijke  30 km-zone in buurt van Eindhoven Airport. Toen daar iemand van links kwam leidde dat tot een uitwijkmanoeuvre waarbij ze bijna over de kop vloog.  In haar geval zouden die bredere banden wel eens levensreddend kunnen zijn. Het kan natuurlijk ook zijn dat ze ooit nog eens volwassen wordt.

Toch maar Delft

Een Brits bedrijf dat de kwaliteiten van alle universiteiten ter wereld bijhoudt, bonjourt de Technische Universiteit Eindhoven van de 102e naar de 120e plaats. De hoogst geplaatste Nederlandse universiteit is die van Delft, het oudste college waar je – ooit belangrijk – de ir.-titel kunt halen. Dat staat in de wereld-rangorde  op 57. Niet mis.

Ik geef eerlijk gezegd niet veel om dit soort lijstjes. En ik hoor of lees over de TU/e nogal eens dingen die symbolisch gesproken mijn hoed doet rijzen. Nee, geen details, daar ben ik niet technisch genoeg voor.

Nu wil het toeval dat een kleinzoon van mij, die is opgegroeid in de regio Zwolle en een Twentse moeder heeft, voor  Delft heeft gekozen. Zoals dat meestal gaat, bezocht hij dit voorjaar met zijn vader ‘open dagen’ aan beide universiteiten.

Waarom Delft? In Eindhoven meende kleinzoon de hem omringende adspirant studenten Limburgs te horen praten en hij verstond er niks van.

Daar ga je dan met je kwaliteitsbeoordelingen.

Een vuile opmerking

Eindhoven siddert nog na van de ‘klap in het gezicht’ (cultuurwethouder Monique List, geciteerd door het ED) die de Raad voor Cultuur hem heeft toegediend. Geen geld voor het design- en technologie-instituut, ten faveure van een vergelijkbaar Amsterdams initiatief. Als het aan die raad ligt, tenminste want minister Van Engelshoven beslist.

Krachtig onderbouwd, die afwijzing, lijkt me. Hoewel, als je het anders wilt, dan is construeren niet zo moeilijk.

Dus veroorloof ik mij een vuile opmerking: Van de acht leden waaruit de Raad voor Cultuur is samengesteld, zijn er zes, zo niet Amsterdams, dan toch Randstedelijk georiënteerd.
Dus maar hopen dat de minister uiterst kritisch naar dat raadsadvies kijkt, zeker gezien het door de krant gesignaleerde feit dar zij ‘n jaar of twee geleden zei dat ‘een designmuseum zomaar in Eindhoven zou kunnen landen’.

Het is wel een rommeltje

Rommelig is het wel, de toepassing van de regels tegen het virus – dat nog lang niet weg is en verhevigd kan terugkeren, zodat we de vakantie volgens het oude normaal wel kunnen vergeten.

Twee weken geleden al, ontbrak bij de door ons gefrequenteerde super het mannetje of vrouwtje dat de handgreep van het karretje ontsmette. Daar stond dan wel een spuitmiddel plus een rol keukenpapier klaar, maar wie maakte daar gebruik van en wie niet? Vervolgens was het weer nodig, het karretje met een munt te ontgrendelen zodat je kunt zeggen: terug bij af.

Voorbeeldig vond ik daarentegen de procedure bij de brillenman-die-niet-bestaat. Daar kreeg ik voor het eerst van m’n leven een mondkapje op. De mevrouw die mij hielp bediende het pc-toetsenbord met handschoenen en op het intoetsen van de  pin hadden ze iets heel handigs verzonnen: een balpen in cellofaan. Tja, daar kan een supermarkt natuurlijk niet aan beginnen.

En dan de APK-keuring. Van alles geregeld zoals het hoort. Buiten wachten (wat lang niet iedereen doet), niet met je handen op de balie, wc gesloten.  Maar de keurmeesters gaan – noodzakelijkerwijs – wel in je auto zitten. Ontsmetten zoals bij de rijscholen is er niet bij.

Er zijn heel wat redenen te bedenken  om, als ik jonger was, naar Zweden te verhuizen, maar nu even niet. Er  zijn echter ook redenen om een betiteling van onze lock down in afbraak als ‘slim’ maar gauw te laten schieten. Mary Fiers had groot gelijk toen zij onlangs in haar column op Innovations Origins pleitte voor meer Nederlandse bescheidenheid.

Een rommeltje? Vraag dat anders maar eens aan de toerwagen-ondernemingen. die het onderscheid van het OV niet snappen. Een neef van mij twitterde gisteren: ‘Noem je café Het Vliegtuig, dan mogen er 300 mensen binnen.’

Betaald en toch onafhankelijk

Kijk, kijk, een columnist die voor z’n stukjes wordt betaald en toch onafhankelijk is. Ik wil niet beweren en ik heb ook nooit beweerd dat zulks onmogelijk is, maar toch, wiens brood men eet, wiens woord men spreekt en er zijn nog altijd genoeg mensen die daar van uit gaan.

Zo wil een PVV-raadslid in Den Bosch stadschroniqueur Eric Alink (wiens stukken trouwens ook in het Brabants Dagblad verschijnen) zijn door de gemeente betaalde functie ontnemen wegens een hem (het raadslid) onwelgevallige uitlating.

Burgemeester en wethouders van Den Bosch geven daarop het enige juiste antwoord, zo lees ik op dtvnieuws.nl, een website van gezamenlijke plaatselijke omroepen in Noord-Oost Brabant:  ‘Een stadschroniqueur is – net als iedereen – vrij om zijn mening te geven. Waarbij in deze functie specifiek geldt dat hij mens, maatschappij en overheid de maat moet durven nemen. Als college laten we ons daarom niet uit over de keuze en de inhoud van zijn bijdragen.’

Er zijn in het journalistieke vak lakeien, schreef ik onlangs, maar als iemand dat niet is, dan wel Eric Alink. Toegegeven, hij valt het Bossche stadsbestuur niet gauw af, maar als het volgens hem moet, dan gaat-ie z’n gang. Zo lees ik in een kroniek uit 2017: ‘Het eindrapport van de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) uit Amersfoort is klaar. Louter lovend is het niet. Het college wil enkele onderzoeksresultaten dan ook uit de schijnwerpers houden. In de 21ste eeuw is de waarheid een albino. Zij kan geen fel licht verdragen.’

O zo. Mag gerust dus.

De boel verpolitiekt

Zie je wel, wat we allang vreesden, de boel verpolitiekt. Het ‘gedogen’ door Halsema van de flagrante schending van de anti-coronaregels op de Dam is meer dan alleen maar ‘n zwaktebod. Immers, Amsterdams burgemeester stak haar sympathie voor actie tegen het Amerikaans racisme niet onder stoelen of banken, tijdens haar  geblaat in Op1. Of het heel gewoon is, dat een burgemeester zijn/haar beleid jegens demonstraties mede laat bepalen door politieke opvattingen.

Is trouwens een praatshow op tv hét podium waar politici en bestuurders verantwoording dienen af te leggen voor hun daden? Het begint er steeds meer op te lijken. In de razernij die op de sociale media is losgebarsten over ‘het incident’ missen we elke reactie vanuit de Amsterdamse gemeenteraad. En dat is de plaats, waar de burgemeester zich allereerst dient te verantwoorden.

Niet de eersten de besten zijn die gemeenteraad op Twitter al een stap voor: Halsema heeft zodanig gefaald dat ze moet aftreden.

Voordat het (eventueel) zover is, zou ze op z’n minst haar excuses kunnen aanbieden aan de 354 collega’s die zich de afgelopen drie maanden tot het uiterste hebben ingespannen om de bevolking in een zo veilig mogelijke situatie te manoeuvreren,

Klok en klepel

Op BNR Nieuwsradio hoorde ik de academisch gevormde presentator vanmorgen zeggen: ‘De koperen ploert staat boven de horizon,’ waarop een verslaggever reageerde met ‘Mooi, nog nooit van gehoord’.

Van de presentator kun je zeggen: hij heeft de klok horen luiden, maar weet niet waar de klepel hangt. (Voor de Nederlandse  jongeren, waarvan bekend is dat hun leesvaardigheid een dramatisch dieptepunt heeft bereikt: hij weet wel iets maar niet waar het echt om draait.} Die presentator heeft wellicht bij de opkomende zon aan rood koper gedacht.

Koperen ploert slaat inderdaad op de zon. De aanduiding is waarschijnlijk in het begin van de vorige eeuw ontstaan in het toenmalige Nederlands Indië en is een verwijzing naar de genadeloze hitte die de op z’n hoogst staande tropenzon verspreidde.

En ploert? Dat is een onbehouwen kerel.

Kunst is de grondstof voor de samenleving

Dat werd ons zomaar even in de schoot geworpen, een hommage in het radioprogramma De Taalstaat aan Annie M.G. Schmidt, die alweer 25 jaar geleden overleed. Een van de grootste taalkunstenaars uit de vorige eeuw. In haar teksten en – spontaan en ironisch als altijd – in de interviews, onder meer op tv.

Waarom zo verrassend? Omdat kunst en cultuur, mede-slachtoffers zijn van de virusinfectie èn van de naar populisme neigende politiek, dat laatste niet in het minst in Brabant.

Kunst is de grondstof voor de samenleving, maar hoe dat te verwoorden en hoe daar begrip voor te kweken? Deze vragen houden mij al dagen bezig. Vooral dat begrip, waaraan het heel veel mensen ontbreekt. Duidelijke illustratie daarvan leverde afgelopen week het  radioprogramma Gaan, waarin ieder die dat wil zijn ei mag leggen over de meest uiteenlopende onderwerpen. Het ging daar dus over (de financiering van) kunst en cultuur en daarbij werden helaas stompzinnigheden te berde gebracht die mij in bed (het programma voltrekt zich tussen 04:00 en 06:00 uur) de tenen deden krommen.

Kunst kent onnoemelijk veel verschijningsvormen. Het grootste misverstand is wellicht dat het vooral, of zelfs helemaal om vermaak en herkenning zou gaan, met gegarandeerd succes bij gehaaide marketing-strategieën.

Kunst kan (of liever nog: moet) aan het denken zetten. Desnoods de boel overhoop gooien. Dat hebben heel wat kunstenaars al praktiserend bewezen. Om er ‘n paar te noemen: Pablo Picasso met zijn aanklacht tegen de aanslag op Guernica, de (toneel)schrijvers  Bertold Brecht  en Thomas Bernhard, de laatste vooral om zijn snoeiende kritiek op de Oostenrijkse samenleving;  de beeldhouwer Ossip Zadkine, wiens Verwoeste Stad, ontstaan na het aanschouwen van  het gebombardeerde Rotterdam, juist 80 jaar geleden,  aanvankelijk bij het grote publiek nauwelijks begrip ontmoette.

Kunstbeleving moet geléérd worden en als het daarover gaat, kennen wij hier eigenlijk geen traditie, in tegenstelling tot andere Europese landen, waar bij voorbeeld muziekonderwijs op de basisschool tot het vaste pakket behoort.

Vluchten kan niet meer hoorde ik vanmiddag bij De Taalstaat, vrucht van samenwerking tussen Annie M.G. en de al even getalenteerde componist Harry Bannink. Opnieuw actueel. Dat is het soort kunst, die ik voor geen goud van de wereld zou willen missen.

Hang de huik niet naar de wind

Er zijn van die uitdrukkingen, die ons op de lagere school werden uitgelegd en waarvan nu nauwelijks nog iemand iets weet. Uitzondering is onder anderen de schrijver Guus Kuijer, die op Twitter meldt ‘af en toe gebruik ik een vergeten uitdrukking’ en dan de daad bij het woord voegt. Zo’n spreekwoord is: de huik naar de wind hangen. Voor ik dat ga uitleggen, zeg ik vast: moge  de toepassing daarvan in deze coronatijden tot het uiterste worden voorkomen.

Een huik is een kort manteltje dat ooit door deftige mensen over één schouder werd gehangen. ‘De huik naar de wind hangen’ was een vorm van opportunisme. Men paste zijn gedrag aan, aan de omstandigheden, meer in het bijzonder de veronderstelde wensen van de omgeving.
Nu de Kamerverkiezingen van 2021 naderbij komen – even afgezien van wat daarvan bij een voortdurende  crisis  terecht zal komen – zal de neiging tot politiek opportunisme toenemen en niet langer de specialiteit zijn van populisten als Wilders en Baudet.

Tot dusver staat de democratie in Nederland nog aardig overeind: zie het aantrekken van een PvdA-er (Martin van Rijn) als ‘tijdelijke’ minister voor medische zorg – zie ook de ontspannen manier waarop minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid vorige week tijdens een  Kamerdebat reageerde op een gezamenlijk idee van  PvdA en GroenLinks: ‘aardige samenwerking’. Die De Jonge komt niet gauw in de nauwe schoentjes, zoals de Vlamingen dat uitdrukken.

Maar de mentaliteit kan veranderen, gaandeweg het opschalen en versoepelen. Het mag niet gestuurd worden door averechtse gedragingen, wensen en zelfs protesten van meestal onsamenhangende groeperingen in dit land, vergelijkbaar met de knieval van het CDA in Brabant voor een belangrijk bestanddeel van zijn achterban, de boeren.
Ik wilde dit op tijd gezegd hebben..

Nikkie

Nikkie uit Uden krijgt een eigen tv-show bij avrotros. Dar lees ik althans in het ED. Nikkie is als ik het goed begrijp bezig, op te klimmen vanuit YouTube, Even factchecken op de website van de zendgemachtigde. Nou, daar is Nikkie present hoor, zij het dat er van een eigen show nog geen sprake is. (De krant zegt ook niet te weten, wanneer we de eerste uitzending tegemoet kunnen zien.) Maar Nikkie is volgens avrotros een beautyblogster met  12 miljoen volgers - en dat telt natuurlijk -  een YouTube-grootheid.

Brabant cultureel toch weer op de kaart. Kunnen we goed gebruiken, want op dezelfde pagina van de krant kunnen we in een commentariërend verhaal over het nieuwe provinciaal coalitieakkoord  lezen  dat onder de zeven genomineerden voor het lidmaatschap van Gedeputeerde Staten een behartiger van de cultuur schittert door afwezigheid.

De schrijver van het verhaal valt – mede gezien de benarde positie waarin de cultuursector op dit moment verkeert – zo ongeveer van zijn stoel en signaleert nog meer rariteiten in de portefeuilleverdeling, zoals de als een duveltje uit een doosje opduikende voormalige directeur van boerenorganisatie ZLTO, die namens het CDA landbouw, voedsel en natuur gaat behartigen.

En het zo omstreden FvD? Dat levert een meneer die zich onder meer met bestuurlijke vernieuwing, erfgoed en energie gaat bezig houden, wat bijna een uitdaging is van landelijk politiek leider Baudet, die immers niets van energietransitie moet hebben.

We leven in rare tijden, maar dat wisten we al en straks hebben we wellicht een nieuwe Brabantse BN-er in Nikkie uit Uden als die regelmatig op tv mag.

Vrijheid in gebondenheid

Een vergeten begrip: vrijheid in gebondenheid. Verdere uitleg zou niet nodig moeten zijn, maar ik doe het voor alle zekerheid toch. Vrijheid houdt op, waar die van de ander begint of: zit elkaar niet dwars als je de vrijheid praktiseert. Natuurlijk sluit dat discussie niet uit, maar de tegenpool van vrijheid is toch onverdraagzaamheid.

Ik zit dit te overwegen, nu eens en andermaal blijkt dat de best geïntegreerde mensen met een immigratie-achtergrond het in onze samenleving het moeilijkst hebben. Een bekend voorbeeld is de schrijver  Özcan Akyol, die, vooral als columnist, zijn gedachten over de actualiteit in ons land in voortreffelijk Nederlands weet te uiten en daarbij geen blad voor de mond neemt. Zodanig dat dat  sommigen van zijn lezers van Turkse origine niet zint, wat hem aanhoudend op ernstige bedreigingen komt te staan.

Dan kennen we nog een betrekkelijk nieuwe ster aan het firmament: de binnenkort 40-jarige Marokkaan van de tweede generatie Morad El Ouakili, presentator van het gloednieuwe radioprogramma in de vroege ochtend Gaan (BNN-VARA). Ik volg dit programma bij tijd en wijlen en vind Morad een van de beste presentatoren uit de stallen van de NPO. Middelpunt van zijn praatshow is de luisteraar, die hij dan ook voor honderd procent in zijn/haar waarde laat. Morad luistert dus zélf in de eerste plaats.

Als ik van het bovenstaande uitga, heb ik des temeer reden Morad te beklagen, omdat er deze week bij hem iets uit de hand is gelopen: hij heeft een bepaalde beller, die zich overgaf aan vuige anti-semitische uitlatingen, te lang zijn gang laten gaan. Zijn principes hebben zich tegen hem gekeerd en daar heeft hij zich uitvoerig voor geëxcuseerd.

Wee degene die aan deze affaire voor hem gevolgen verbindt.

Koning

Je hoeft geen monarchist te zijn, om Willem Alexander te bewonderen om zijn toespraak bij de dodenherdenking op de Dam. Iemand in mijn omgeving vroeg zich  af, ‘wie dat voor hem geschreven zou hebben,’ waarop ik reageerde: hij heeft al eerder aangetoond, over diepgang te beschikken.

En die opmerking over zijn overgrootmoeder en haar nagenoeg zwijgen over de Jodenvervolging  is echt niet gedicteerd.

De speech is uniek genoemd, ‘omdat nog nooit een staatshoofd bij de dodenherdenking het woord heeft gevoerd’. Maar het unieke zit bij mij in de wijze waarop deze Oranje het moderne koningschap – vooruit, ‘n tikkeltje contradictio in terminis - vorm geeft.

Natuurlijk is er weer azijnpisserij. Zo’n Marcel van Roosmalen, die de rubriek Druktemakers van De Nieuws BV op Radio 1 pleegt in te vullen met een grafstem, ging geheel voorbij aan het feit dat een Oranjevorst voor het eerst een van zijn voorgangers kritiseerde. Het was hem te ‘omfloerst’. Ah. Hier heb ik al teveel woorden aan vuil gemaakt.

De Koning zij daarentegen geloofd en geprezen.

Zullen we maar eens ophouden met mopperen?

Een cafébaas die roept: ‘Op 1 juni gooi ik de boel open, het moet maar eens afgelopen zijn met die flauwe kul.’ Of woorden van gelijke strekking. Zullen we eens ophouden met dat gemopper over de situatie, waarin het coronavirus ons perst? Wat hier in dit land gebeurt is werkelijk niets vergeleken met wat er elders in de wereld aan de hand is. Veel meer dan op Lesbos en ommelanden.

Ik krijg via via een mail over de ellende in India, met als opschrift: ‘In sloppenwijken dreigt een extreem grote ramp.’ En citeer verder: ‘In het Indiase Chennai waar de Stichting Sari doorgaans helpt bij het bouwen van scholen voor kansarme kinderen, wonen tienduizenden gezinnen in sloppenwijken. Door de lockdown die ook in India van kracht is, kan niemand uit die wijk nog werken of bedelen. Deze mensen hebben helemaal niets meer. Normaal staan ze op ophaalplekken aan de rand van de wijk, om als dagloner aan de slag te gaan. Nu dreigt er een ramp waarbij 's nachts veel mensen dood op diezelfde plek worden neergelegd om opgehaald te worden.’ Stichting Sari  is dus een inzamelingsactie gestart om plaatselijke hulpverleners te ondersteunen. Wilde Ganzen zal het opgehaalde bedrag verdubbelen.

Stichting Sari werkt samen met Uma en Muthuram, oprichters van de Suyam Charitable Trust. Zij helpen de armsten in Chennai aan scholing. Op dit moment probeert men met vrijwilligers zoveel mogelijk mensen in de sloppenwijken van eten te voorzien. Het doel is 10.000 euro te doneren. Bij een (toegezegde) verdubbeling door Wilde Ganzen kan dan voor 20.000 euro eten worden gekocht en verdeeld.

Meer informatie geeft initiatiefnemer Gerard Helmink 0622415328, e-mail stichtingsari@gmail.com

Banknummer: NL28 ABNA 048.43.90.120 tnv Stichting SARI ovv Corona support.

Je ziet maar.

Geluk bij ongeluk

Vanmiddag bij KPN op Ekkersrijt geweest, dat een week dicht is geweest, maar zich nu heeft omringd met allerlei maatregelen. Niet meer dan drie klanten tegelijk binnen, handen en eventueel meegebrachte apparaten desinfecteren enzovoorts.

Geluk bij ongeluk: doorgaans hangt het daar met de benen buiten, zo niet nu: er was maar één persoon voor mij, wachtend aan de deur. Probleemloos verder – meer last gehad, de winkel te vinden want de aanduiding van duizenden locaties in dit bedrijvenpark bij Eindhoven laat ernstig te wensen over.

Prima geholpen  met  een nieuwe simkaart voor telefoon.  Dat ik het ding nog niet aan de praat krijg, ligt aan Google die in een loop is geraakt, Nog geen startscherm gezien.

Ach, er zijn momenteel ergere dingen in de wereld.

Onafhankelijke journalistiek

De theatergroep De mug met de gouden tand, die ik – durf het woord bijna niet te gebruiken -  respecteer, komt op tv met wat heet een komische dramaserie over, wat eveneens heet, een kwaliteitskrant: Koppensnellers. Maar, geïnterviewd door de vpro gids, werpt scenarist Joan Nederlof de vraag op ‘hoe moet de onafhankelijke journalistiek overleven in tijden van digitalisering’. Ik viel zo ongeveer van mijn stoel.

Want wat is onafhankelijke journalistiek, dat wil zeggen journalistiek zonder last of ruggenspraak. Bedreven door lieden, die niet door uitgevers, lakeien van uitgevers, lezers met populaire voorkeuren en adverteerders in de nek worden geblazen.

Tot de ‘zegeningen’ van de digitalisering en het internet behoort – lang voordat verschijnselen als Facebook de kop opstaken – dat professionele journalisten in staat worden gesteld, zonder kostbare productiemiddelen hun werk te doen. Al dan niet om den brode.

Deze ontwikkelingen zijn nog lang niet uitgekristalliseerd. Neem maar eens de financiële middelen die nodig zijn om effectief als journalist te kunnen opereren. En ik geef toe, op dit  moment is ‘kwaliteitsjournalistiek’ - het koren nog niet zo gemakkelijk van het kaf te scheiden, maar onafhankelijke journalistiek expliciet verbinden aan de traditionele nieuwsmedia gaat mij net even te ver.

Ook zo ziek van het door die traditionelen commercieel uitmelken van de coronacrisis? Nou dan.

Clichés en stoplappen

Eens even iets heel anders. Vanaf begin februari ben ik als taalliefhebber bezig geweest met het verzamelen van wat –samengevat- kan worden gezien als het gebruik van clichés stoplappen en verbasteringen. Niet om iets of iemand aan de kaak te stellen. Het is een verschijnsel dat zich als het ware aan mij opdringt via allerhande media. Net als echte taalfouten, die in aantal hand over hand toenemen.
Dit is mijn lijstje. Engels en straat- of jongerentaal zijn niet meegenomen, zomin als uitingen over coronavirus.
Het zijn er tweeëntwintig:
aanschuiven - omroepuitdrukking, 'aangeschoven is…' Wordt ook gebruikt bij interviews staandebeens in Een Vandaag tv.
apetrots
bakkie doen - koffie drinken; variant: drankje doen.
billen knijpen - sportverslaggeving.
bizar - raar, gek, merkwaardig, geweldig, 'auto schakelt bizar van 1 naar 2'
goed! - ook als het helemaal niet goed is, middel om discussie af te kappen.
huppekee - het woord bij de daad.
gewoon - vaak gebruikt als het helemaal niet gewoon is.
goeie vraag - zegt niet altijd iets over de kwaliteit van de vraag, geeft ondervraagde enkele seconden meer tijd tot nadenken.
komt goed - ook als het twijfelachtig is, of het goed komt.
kut - slecht, niks, waardeloos; wordt ook door vrouwen gebruikt, inclusief die van koninklijken bloede.
nazi - scheldwoord dat niets met wo2 te maken heeft, taalnazi.
oké - zowel bevestiging als teken van onverschilligheid, met ? onderstreping bevel, beginwoordje.
ophoesten - opbrengen.
opzouten - oprotten, woord betekent oorspronkelijk bewaren/uitstellen.
overigens - in een tekst meestal overbodig
precies - bevestiging, gaat al zeker 30 jaar mee.
stinkende best
super 
zeg maar
zeker (te) weten
zoiets van - 'k heb zoiets van, sinds 'n jaar of tien langzaam aan het verdwijnen?

De onveranderlijke mens

Wat zou mijn vader gezegd hebben van de viruscrisis? Op het eerste gezicht een onzinnige vraag. Hij was van 1877 en hoewel hij tot zijn dood in 1966 aan heel wat veranderingen heeft moeten wennen en die  in zijn werk heeft becommentarieerd, twee wereldoorlogen en de economische crisis van de jaren dertig om maar iets aan te duiden - betwijfel ik of hij deze tijd wel zou hebben ‘aangekund’. Daarbij kijk ik als oude man ook naar mezelf.

Een inmiddels ook overleden broer van mij heeft eens de proef op de som genomen met een geschreven dialoog tussen hem en onze vader. Het werd in mijn ogen een mislukking.

Hoe kom ik erbij? In de Eerste Wereldoorlog had je de OW-ers: afkorting voor 'oorlogswinstmaker' of 'oorlogswoekeraar'. Hun kinderen heetten WO'ers (winst-opeters). In WO2 waren er naast collaboratie en verzet, de zwarthandelaren – scheldterm Zwarte Piet.

Alles verandert, behalve de mens zelf. Zie de opmerkelijke tekenen van solidariteit (wat dat betreft is de oproep van de koning een understatement) en het tegenovergestelde, misbruik van de ellende, woekerwinsten op strikt noodzakelijke (medische) hulpmiddelen, tot dusver niet te stuiten hamsterpraktijken. Wat te denken van de drogredenen, waarmee sommige ziekenhuizen boven de rivieren deze week weigerden Brabantse zieken op te nemen?

Moge de welwillendheid zegevieren.

Op onszelf teruggeworpen

De Corona-pandemie heeft, net als een oorlog op eigen bodem, tot gevolg dat wij als mensen ‘op onszelf worden teruggeworpen,’ zoals dat in min of meer vergeten Nederlands heet. Dat maakt positieve eigenschappen in ons los, zo blijkt wel uit diverse berichten in de geest van ‘student biedt eenzame ouderen aan, voor hen boodschappen te doen’.

Andere voorbeelden vind je zelf wel.

En dan is er – wederom net als in wo2 – de galgenhumor, waarmee men elkaar op de been probeert te houden. Zoals die rond de gekken die het nodig vinden, voor een jaar pleepapier te hamsteren, terwijl de leveranciers bij hoog en laag verkondigen dat de landelijke voorraad meer dan op peil is.
Ik herinner mij als oudere mens de grappen die tijdens de oorlog de ronde deden, zoals die over de rantsoenering van voedsel: slager meldt zich ten huize van de klant. Die reageert  met ‘ha fijn, schuif het vlees maar onder de deur door.’

De natuurkundige Hendrik Casimir, toen al gepensioneerd als baas van Philips’ NatLab, beschreef me eens de sfeer in de stationsrestauratie van Utrecht in die tijd. Vol met mensen, die in afwachting waren van treinen die misschien zouden rijden. De ober kondigde tot ieders verrassing aan dat hij snert in de aanbieding had. Hoera! Niks gedrang, niks ieder voor zich. ‘Eigenlijk vond ik dat best een prettige tijd,’ zei Casimir.

Ik zou zeggen, maak er wat van in deze rotperiode. Neem een voorbeeld aan de in hun huizen geïsoleerde Italianen, die elkaar vanaf hun balkons toezingen. Gelukkig geloven ook zij niet, wat sommigen beweren, dat de pandemie ‘een straf van god’ is.

‘Natuurlijk niet’

De meerderheid van de autorijders die dagelijks op de snelweg zit, is niet van plan zich aan de 100 km (vanaf 16 maart) te houden . Dat hebben Een Vandaag en de AD/r Nieuwsmedia interviewsgewijs uitgezocht. ‘Natuurlijk niet’, denk ik dan, het  nagenoeg ontbreken van handhaving in aanmerking genomen. Mogelijk dat dat in 2021 (!) verbetert, weten de media te melden.

Is het zo slecht gesteld met die politiecontroles? Wie wel eens op de N2 rond Eindhoven rijdt – de parallelweg(en) van de A2 met afslagen naar wijken en dorpen – kan er over meepraten. De daar geldende maximum snelheid van 80 km wordt er stelstelmatig overschreden. Wie er zich aan houdt, is echt een uitzondering.

Een einde aan de chaos tijdens de spits zit dus voorlopig niet in het verschiet.

De grootste eikels zitten in dure, potentieel snelle auto’s. Dat meldde BNR Nieuwsradio (verre van autovijandig, met haar verwijzingen naar waarschuwingsapps als Flitsmeister) dezer dagen. Maar ja, dat komt  dan weer uit een Amerikaans onderzoek.

Hut

Moeilijk om je van los te maken. Dat schilderij  Boerin voor een hut uit de Nuenense tijd van Van Gogh, door het ED paginabreed weergegeven. Het is te koop op de TEFAF in Maastricht voor tenminste 14 miljoen euro. Is dat veel? Er zijn werken van Vincent, waarvoor door een Japanner of een Chinees – hou me ten goede – 80 miljoen zijn neergeteld. Maar die stammen uit zijn Zuid-Franse periode, de fase in het leven van de schilder waarin hij excelleerde in zijn (bijna) feestelijke kleuren, het werk waaraan hij zijn wereldberoemdheid heeft te danken.

Er is dus sprake van een boerin, waarmee het diep bukkende vrouwke wordt bedoeld dat rechts op het schilderij te zien is. Maar is het een boerderij, in de buurt van Nuenen? Terecht rept de titel van hut. Waarschijnlijk is het een totaal vervallen landarbeidershuisje, vergelijkbaar met de armelijke onderkomens die Vincent in Drenthe tekende en die hij in een brief aan zijn broer Theo ‘nest voor mensen’ noemde.

Wat zien we verder? Zegge en schrijve 1 (één) kip. zo goed als zeker het complete pluimveebezit van het kromgewerkte vrouwtje. En links vooraan: een hond, dood, met de poten omhoog. Of schurkend bezig de jeuk van vlooienbeten te bestrijden.

Net als De Aardappeleters is het schilderij een treffende weergave van de toestand op het Brabantse platteland rond de voorlaatste eeuwwisseling. De tijd, waarin de arbeider niets te schaften had, er hoogstens een geit op na kon houden. De fokvereniging heette ‘De Werkmanskoe’.

Benieuwd welke Brabantse instelling erin slaagt, dit kunstwerk van (ook) grote documentaire waarde in z’n bezit te krijgen.