Ontlezing bevorderd

Een van de veel bekritiseerde afspraken in het coalitieakkoord is de drastische verhoging van de btw  van 9 naar 21 procent op gedrukte media als boeken en kranten. Ik heb op mijn beurt de  petitie van CPNB ondertekend, aldus behorend tot de tot dusver bijna 36.000 mensen die dit plan als 'waardeloos' van  de hand wijzen. Is dit soms ook de praktijk van Wilders' bejegening van journalisten als 'tuig van de richel'?

Het behoeft geen betoog dat het duurder maken van boeken, kranten en tijdschriften de ontlezing, dus het verder inzakken van de taalvaardigheid bevordert. Van dit verschijnsel zien we dagelijks onder veelal jonge professionelen de gevolgen:

Een presentator op NPO: 'Deze wetenschapper gaat met emiraat' (emeritaat).

Krantenkop: 'Raad gruwelt van (...)' (gruwt).

Scriptie van een student: 'lijndraad'  (leidraad).

Sommige versprekingen of verschrijvingen gaan onder het mom van taalverandering een leven leiden en krijgen zelfs na 'n tijdje een legitimatie in het Groot Woordenboek. Voorbeeld daarvan, sinds het ook regelmatig door gevestigde schrijvers wordt toegepast? 'De straat is vernoemd naar Pietje Puk'. Was ooit 'genoemd naar', waarna Pietje (en niet de straat) was vernoemd.

Dit heeft mij tot de constatering gebracht: taalverandering is normaal; taalverarming is betreurenswaardig. 

Dit alles is het gevolg van slecht taalonderwijs en (mede in verband hiermee) ontlezing.

Donder dus op met je btw-verhoging.

De Stop

Hij was ongetwijfeld de lelijkste man die ik in mijn jeugd heb gekend. Van buiten hè? Want om zijn innerlijk werd hij door menigeen op handen gedragen. Zeker bij Boerke Verschuren in 't Ginneken, toen de weduwe van het echte boerke daar nog de scepter zwaaide. Menig borreltje, al dan niet aangeboden door zijn mede-klanten heeft-ie daar naar binnen geslagen. Hij heette D.A, de Stoppelaar. Van Didericus Anton, maar hij hield het bij Anton, want Diederik, dat kon niet in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Van zijn uiterlijk wil ik verder niet teveel zeggen. Je zult maar de kenmerken hebben die de indruk (of de wetenschap) bevestigen dat de mens afstamt van de aap. Naar verluidt is dat nog enigermate gecorrigeerd bij een operatie na een auto-ongeval.

Anton was journalist. Freelance zouden we nu zeggen, want het zal duidelijk zijn dat hij om zijn uiterlijk niet met gejuich in vaste dienst werd aangenomen. Dit laatste is een veronderstelling mijnerzijds. Hij scharrelde z'n kostje met krantenverslagjes in de trant van 'Aquariumvereniging Rasbora vergaderde onder voorzitterschap van...' In vakanties viel hij wel eens in als corrector bij de krant. Als hij dan, uit behoefte aan enige beweging, het redactielokaal heen en weer begon te lopen, joeg-ie de redactiesecretaresse de stuipen op het lijf. Hij was niettemin een scherpe, zo niet grappige waarnemer. Als rechtbankverslaggever opende hij eens de deur van de wc en: 'wie zat daar, als een kloek op d'r eieren? Meester Smits!' Hij sprak enigszins geaffecteerd. Mijn papa wist dan ook respectvol te melden: 'zijn vader was vicepresident van de rechtbank in Middelburg'.

's Zaterdags kwam hij bij ons eten en dan had hij altijd wel iets te melden, in de zin van: 'er was een demonstratie van de Teolin (verffabriek, G.) waarbij brand werd gesticht. Het huis brandde af en de verf bleef staan!' Mijn moeder: 'Anton, daar trap ik niet in.'

De Stop moet een enorme bibliotheek hebben gehad. Af en toe stopte hij mij een meestal geschiedkundig werk toe, met als opdracht: Van oewe gewitwel. Seksueel moet De Stop het echte leven hebben gemist. Naar zijn geaardheid is het achteraf gissen. Hij placht ietwat verstolen daar mijn blote scoutingbenen te kijken. Toen ik allang het huis uit was, wist mijn jongere broer te melden dat hij bij een prostituee was ingetrokken.

Slecht nieuws

 Als Levensmaatje 's morgens de krant openslaat roept ze wel eens Wat nu weer? Want goed nieuws is geen nieuws, is zelfs ooit proefondervindelijk (met 'n eenmalige Goed Nieuws Krant) bewezen. Vandaag zou er weer aanleiding zijn tot zo'n uitroep, want de krant meldt op de voorpagina dat er recentelijk voor 250 miljoen van bouwplaatsen is gestolen.

De diefstallen, door criminelen grondig voorbereid met spiedende drones, zouden leiden tot vertraging van bouwprojecten en stijging van de prijzen. Je moet toch een motief hebben om het leven duurder te maken, denk ik dan wantrouwig.

Maar slecht nieuws kan ook min of meer grappig zijn, al zal men daar verschillend over denken. Immers tegenover elke mening, vooral op sociale media (het blijft een rare benaming) staat er wel een die daaraan tegengesteld is. Komisch vind ik in elk geval het bericht van Radio 1.be dat in Belgisch Limburg 600 mensen hun rijbewijs tien dagen kwijt zijn nadat ze waren betrapt op gehannes met hun telefoon in een rijdende auto. Ze zagen daardoor zelfs de politie over het hoofd. Een lichte straf trouwens, in aanmerking genomen dat de gemiddelde Belg met de auto naar de wc gaat. Dit laatste is een losse constatering mijnerzijds, zeg ik er maar bij voor het geval iemand er anders over denkt.