donderdag 31 juli 2014

De Aanzegger

De aanzegger is terug. Hij werd ook wel doodbidder genoemd. Zo’n man ging in dorp of wijk, briefje met adressen in de hand, gekleed in een lange zwarte jas en met hoge hoed, de huizen langs om mededeling te doen van het zacht en kalm overlijden van enig persoon in de parochie. Ik heb er wel eens eerder over geschreven: De postbode en andere dorpsfiguren.

Maar is-ie terug? Niet echt natuurlijk. Bovengenoemd stukje eindigt met ‘Allemaal voorbij’ en dat blijft zo. De nieuwe aanzegger is elektronisch en digitaal. Het gaat om de ingesproken rouwbrief. Dankbetuigingen achteraf behoren ook tot de mogelijkheden. Een Helmondse uitvaartondernemer begint ermee, in samenwerking met een instantie, waarvan het bestaan voor mij ook een nieuwtje is, namelijk de Uitvaartomroep in Sint-Oedenrode. Allemaal internet natuurlijk. Mailtjes met geluidsbestanden als bijlage. Er worden professionele omroepers voor ingeschakeld.

Het wachten is nu op het bericht dat door de overledene-zelf (vooraf) wordt ingesproken. Zou op zich ook helemaal niet nieuw zijn. In de tijd van de aanzegger van vlees en bloed had je ook bidprentjes, waarop de verscheidene de kinderen verzocht, goed voor hun achterblijvende moeder/vader te zorgen.

zondag 27 juli 2014

Een randstedelijk talent voor Friesland

Grappig, die benoeming van Ton F. van Dijk tot CEO van KH2018. CEO (Chief Executive Officer). Van wat? Van Culturele (met c) Hoofdstad 2018. Leeuwarden dus. De Leeuwarder Courant meldt dit zonder met de ogen te knipperen. Van Dijk – die toegevoegde F heeft tussen haakjes te maken met het feit dat er nog een andere Ton van Dijk is. Een min of meer bekende journalist.

Grappig, hoezo? Nou, misschien is het eerder verbazingwekkend. Friesland haalt in Hollânner binnen z’n grenzen om dit varkentje te wassen. Tegen een randstedelijk salaris? Nee hoor, niet meer dan dat van een provinciebestuurder: 100.000 euro. Daar kan Frysk om utens Tony van der Meulen tenminste niks van zeggen. De oud-hoofdredacteur van het Brabants Dagblad, die nog steeds een column heeft in die krant, sputterde onlangs tegen het kwispelgedrag van Brabantse bobo’s tegenover vermeende randstedelijke talenten als Martijn Sanders. 

Ik ben – na een vijfjarig verblijf – al  heel lang weg uit Friesland en natuurlijk is het ook daar ingrijpend veranderd in velerlei opzicht. Maar ik weet het  heel zeker: een import als deze zou pakweg vijftig jaar geleden ondenkbaar zijn geweest.

Toch proef ik een lichte vorm van ironie in de weergave van het gesprek dat de LC met omroepmanager Ton F. – ‘Friesland, de weidsheid, de schoonheid, de zeiltjes’ – had. Eén uitspraak werd tot kop boven het verhaal verheven: ‘Leeuwarden is heel innovatief, heel edgy.’ Dat laatste is een heel trendy woord, dat niet alleen de Friezen even hebben moeten opzoeken. Ik heb dat althans ook gedaan. Volgens Interglot, een vertaler op internet, betekent het stuurs, geïrriteerd. De site Know Your Meme houdt een heel ander verhaal. Zij kwalificeert het woord als slang, in de betekenis van ‘uitdagend’ en ‘vooruitstrevend’.

Me dunkt dat ze in Leeuwarden waar voor hun geld krijgen.

donderdag 24 juli 2014

Een ‘echte militaire missie’?

Fase 1, het thuis brengen van onze mensen, is nog niet voltooid. Vandaag arriveren 74 kisten op de Vliegbasis Eindhoven, die op dezelfde wijze worden ontvangen en begeleid als gisteren, tijdens de nationale herdenkingsdag. En uiteraard is ook dát niet de laatste rouwstoet. De politie die zorgde voor een vlekkeloze verkeersafzetting van de route naar Hilversum, vraagt het verkeer op de tegengestelde rijbaan niet langzaam te gaan rijden, laat staan te stoppen. Dit heeft woensdag tot hachelijjke situaties geleid.

Inmiddels werkt de Nederlandse regering, samen met die van Australië aan fase 2, de beveiliging van het rampgebied in Oost-Oekraïne, opdat de onderzoekers aan hun gigantische taak op een terrein van 35 vierkante kilometer kunnen beginnen. Het gaat er in de eerste plaats om, de Veiligheidsraad unaniem achter de hiervoor benodigde resolutie te krijgen. Me dunkt dat dit de ultieme kans voor de Russen is, hun goede wil te tonen. Want het blijft een hondsmoeilijke situatie met het onvoorspelbare optreden van vaak ongeorganiseerde, zwaar bewapende bendes.

In dit stadium zwijgt het kabinet. Begrijpelijk, want één verkeerd woord en het hele plan valt in duigen. Dat plan voor fase 2 heeft de werktitel ‘Politiemissie VN’. Ik kan er niks aan doen, maar dit roept, ik denk niet alleen bij mij, herinneringen op aan de term politionele acties, in de tweede helft van de jaren veertig en nog lang daarna gebruikt als eufemisme voor de koloniale oorlog tegen de Republiek Indonesia. Een oorlog die ons land tot op het bot verdeelde.

Nederland zou Nederland niet zijn, als ook nu de meningen niet zouden botsen. Zo pleiten de politievakbonden voor het inzetten van  de Koninklijke Marechaussee, die desnoods ‘direct zou kunnen worden opgeschaald naar een hoger geweldsspectrum’. Daartegenover stelt generaal-majoor b.d. Frank van Kappen – in een gesproken column op Radio 1 gisteren ook wel aangeduid als leunstoelgeneraal – voor ‘een echte militaire missie’. Oud-secretaris- generaal van de NAVO Jaap de Hoop Scheffer stookt het vuur nog wat verder op met de suggestie onmiddellijk te stoppen met het bezuinigen op defensie.

Wapengekletter, zoals al eerder te beluisteren viel in de bijna altijd primaire reacties op Twitter. Zullen we eerst even afwachten, of het op wereldniveau wel lukt met die missie?

dinsdag 22 juli 2014

Rouw

The New York Times, door velen beschouwd als de meest gezaghebbende krant ter wereld, bevatte gisteren een artikel ‘Nederland feest gewoon door’. Verbazing over een ontoereikend geachte rouwverwerking bij ons.

Ik kreeg sterk de indruk dat het verhaal uit Nederlandse koker kwam. Het was ook nogal eenzijdig toegespitst op een of ander dancefeest in Rotterdam. Kortom, generaliserend en mede gevoed door onbegrip van onze cultuur, die ook wat minder pregnante nationalistische trekken heeft dan de Amerikaanse.

Mensen die trouw de vlag hijsen als er iemand van het koningshuis verjaart, ‘vergaten’ in dit geval de rouwvariant van die vlag. Ik weet zeker dat dat niets met onverschilligheid te maken heeft en dat die mensen even goed een brok in de keel kregen, bij het zien van de rouwadvertentie van de regering in alle dagbladen, waarin alle 298 slachtoffers worden genoemd.

Meer dan van dat NYT-artikel was ik onder de indruk van het bericht dat de terreurdaad in de Oekraïne tot een unanieme veroordeling in de Veiligheidsraad – dus inclusief Rusland – heeft geleid.

maandag 21 juli 2014

Dit is nog lang niet afgelopen

Alexander Pleijter, een journalist die ik zeer respecteer, signaleerde dit weekeinde op Twitter een frappant staaltje van incompleetheid in de berichtgeving rond het rampterrein in Oost-Oekraïne. Een foto van een separatist die een knuffel van een omgekomen kind omhoog houdt. Een horde fotografen kreeg ruimschoots de tijd, dit beeld vast te leggen en het ging natuurlijk onmiddellijk de hele wereld over. Schande! Een aansporing, je te verplaatsen in de gevoelens van de nabestaanden lijkt me overbodig.

Maar die foto, waaraan de Minister President refereerde tijdens een van zijn persconferenties, geeft dus niet weer wat er werkelijk gebeurde. Dat bewijst een filmpje op YouTube, waarin is te zien dat dezelfde man het stukje speelgoed behoedzaam terug legt en een kruisteken maakt. Het enige medium dat deze sequentie liet zien was zaterdag het tv-programma Een Vandaaq.

RTL Nieuws, dat naar mijn gevoel het NOS Journaal steeds vaker een lesje geeft, berichtte intussen over de oorlog in de Gazastrook en meldde het voorhanden zijn van foto´s, die men besloot niet te laten zien. Even later toonde het NOS Journaal de trein die nu de gemoederen bezig houdt. Opnieuw was er een gedrang van fotografen, nu voor de geopende schuifdeur, die probeerden opnamen te maken van de zich daar binnen bevindende lijkzakken. Het Journaal meldde ´een kwalijke geur´, wat bij mij de reactie losmaakte: dat zou ik hebben weggelaten. Dit gegeven ligt voor de hand, dus is het een overbodige mededeling, die getuigt van weinig mededogen.

Vandaag staat in de krant een foto van – volgens het bijschrift -  leden van de OVSE, die met zakdoeken voor neus en monden de geopende trein passeren. De inleiding van het bijbehorende verhaal zegt: ‘De wereld kijkt verbijsterd toe hoe respectloos pro-Russische separatisten omgaan met de resten uit vlucht MH17.’

Dit is helaas nog lang niet afgelopen.

woensdag 16 juli 2014

Testosteron in het voetbal-kleedhok

Het zal intussen wel algemeen bekend zijn dat het rijk ten faveure van de nationale schatkist, allerlei taken overhevelt naar de gemeenten met de boodschap ‘los het maar op’.

Ja het gaat over geld, zoals driekwart van de verhalen in de media over geld gaan.

Hoe loopt dit af? Je kunt elke euro maar één keer uitgeven, dus zoeken de gemeenten naar wegen om de begroting sluitend te maken door andere kostenposten te schrappen. De voorbeelden liggen voor het oprapen.

In de gemeente Best gaat het op dit moment om de toekomst van de muziek- en danseducatie. De stichting die dat sinds jaar en dag, met steun van drie gemeenten – waaronder Best – verzorgt is dezer dagen failliet verklaard. Dat komt gewoon doordat die gemeenten hun handen ervan af hebben getrokken. Om ons even tot Best te beperken: daar heeft men opeens bedacht, dat ‘het bevorderen van muziek- en dansonderwijs eigenlijk geen gemeentelijke taak is’. Ik heb dat in een door B en W overgenomen ambtelijk stuk, als ‘n soort stok achter de deur, gelezen. Maar er bestaat ook nog zoiets als ‘gewoonterecht’. Ik bedoel maar, als je 40 jaar of meer muziek en dans hebt bevorderd, kun je niet opeens beweren dat je dat eigenlijk niet had moeten doen.

De gemeenteraad van Best heeft er dan ook terecht in deze zin geen woord aan vuil gemaakt. Hij heeft een oude belofte in zoverre gestand gedaan dat hij verder wil met de vorming van een zogenaamde culturele hotspot, sinds kort bekend als CultuurSpoor Best, waarin de bibliotheek, een educatief centrum en…de muziekschool zouden gaan samenwerken.

Hè? Wie het snapt mag het zeggen. Want de muziek en dans, bekend onder de naam Pulz, is failliet gegaan aan reorganisatiekosten, waarin de gemeenten weigerden bij te dragen. Hoe zo reorganisatie? Waarvoor moest er op twee sporen worden gewerkt? Immers Pulz zou toch in CultuurSpoor worden opgenomen?

Laten we maar niet verder achterom kijken, maar vooruit. Dat doet de Bestse raad immers ook. Zij het met ‘n hoop gewring. Vorige week werd een motie van D66 aangenomen, dankzij inwilliging van de eis van het CDA, dat voor de verdere ontwikkeling van CultuurSpoor een interim-manager wordt aangetrokken, ten koste van 75.000 euro. Nogmaals: Hè? Kan de onvoorwaardelijk enthousiaste directeur van CultuurSpoor, Ingrid van Beek, het alleen niet af? Ik denk dat Best zich in de handen mag knijpen dat Van Beek, die die 75.000 euro natuurlijk weggegooid geld vindt, desondanks met vakantie is gegaan, met de onverminderde animo nadien de koe bij de horens te vatten. Ook ondanks het feit dat zij vorige week na afloop van de raad in de wandelgangen door de verantwoordelijke wethouder (‘O, kan jij dat?’) is geschoffeerd. Mijn betrouwbare bron zei daarover: ‘Testosteron in het voetbal-kleedhok.’

Muziek- en dans lijken voor het nieuwe seizoen gered, zij het dat het er naar uit ziet dat daarvoor ook overeenstemming moet worden bereikt met particuliere ondernemers die sinds jaar en dag ook muziek en dansonderricht aanbieden. Ik hoop dat die ondernemers dan wel een toontje lager zingen dan ze de afgelopen maanden hebben gedaan in de zin van: ‘wel subsidie voor de leerlingen van Pulz en niet voor die van ons, dat pikken de ouders niet’. Dit riekt mij te veel naar ‘ik heb recht op’. Alsof het muziek- en dansonderwijs in Beste de afgelopen halve eeuw helemaal niks heeft betekend.

Wordt ongetwijfeld vervolgd.

maandag 14 juli 2014

Hulde

Iemand is een Facebook-pagina begonnen met de titel Nationale Huldiging Oranje. Je hebt tegenwoordig geen notaris of een deftig comité meer nodig om van alles van de grond te tillen, al is het dan maar virtueel. Facebook wil wel: hoe meer informatie die lui van de internetter kunnen lospeuteren, hoe rijker ze denken te worden. Radio 1, bezig af te kicken van het Oranjegevoel, kreeg de vindingrijke fan aan de lijn en de man wist verheugd te melden, dat hij op één dag al 10.000 adhesiebetuigingen, zogenaamde likes, had binnengehaald. Nee, er had zich nog geen voetballer gemeld, maar dat kwam misschien nog wel. Troostprijs, dus geen triomftocht door de Amsterdamse grachten, maar toch hulde.

Ik moest denken aan een interview dat ik eens had met een burgemeester, voor wie een feestje werd georganiseerd omdat-ie 25 jaar de ambtsketen had gedragen. Van hem hoefde het allemaal niet. Hij zei: ‘Ik ben er toch voor betaald?’ Ik denk dat het ook die voetballers onderhand worst zal wezen en zo niet, dan zullen ze wel door hun vrouwen tot de orde worden geroepen: kom op, vakantie, centen zat. In een Frans café zag ik een tegeltje met de tekst: Je suis le patron, mais c’est ma femme qui me commande.

Zo steekt de wereld in elkaar.

zondag 13 juli 2014

Publiek wordt in Tour groot probleem

Op het internet circuleren soms duidelijk gefakete foto’s en Powerpoint-presentaties van publiek langs de weg dat met zijn gedrag de Tour de France verziekt en de renners tot razernij brengt.

De vraag rijst hoe lang de sportmannen, wier prestaties, onder soms erbarmelijke weersomstandigheden, hopelijk zonder doping, alleen maar respect en aanmoediging zouden moeten afdwingen, dit nog pikken. Het publiek plaatst de Tour-organisatie voor een groot probleem, waarvan de oplossing niet voor de hand ligt. Immers je kunt niet overal dranghekken of schotten plaatsen.

Vast staat dat streaking ook deel uitmaakt de aandachttrekkerij  van jonge meiden. Ik zag verder een foto van een kerel met half-geërecteerde penis, waarbij de ‘presentator’ ten overvloede een pijl plaatste. ‘Ha ha ha’ met de de ‘nodige’ !!!!

Waren het in het verleden vooral de bergetappes die door het publiek (Nederlanders niet in de laatste plaats) werden verziekt, dit jaar waren opdringerige toeschouwers al een probleem op de smalle Britse wegen, waar de Tour opeens een miljoenenpubliek trok. In Noord-Frankrijk deden zich de afgelopen week verschillende botsingen tussen publiek en renners voor. Bij de foto’s die mij werden toegestuurd was er een van een renner, die een hinderlijke man op een vuistslag in het gezicht trakteerde.

Dit loopt nog eens ‘n keer zwaar uit de hand.

dinsdag 8 juli 2014

Ouwe genen

Volgens een ex-student culturele wetenschappen (over de vraag of hij daarin ook afgestudeerd is, laat hij  ons in het ongewisse) in het ED zit Zwarte Piet bij ‘oude’ Nederlanders in de genen. Daarom is Zwarte Piet ‘een cultureel ding’. Gossiemikkie. Vertel me eens wat nieuws, als je überhaupt nog iets zinnigs te berde hebt te brengen in deze eeuwigdurende discussie over een winters verschijnsel in het hartje van de zomer. 

Maar wat mij toch wel interesseert is dat ‘oude’. Het valt namelijk op, dat de kloof tussen oud en jong in dit land zich steeds duidelijker begint te manifesteren. Het lijkt wel oorlog. Ofschoon hij het woord zorgvuldig lijkt te vermijden, is de Consumentenbond volgens reclamegoeroe Eugène Roorda een oubollige organisatie. Hoezo? De Bond heeft AH tot de ‘kletsmajoor’ van het jaar verklaard, vanwege de onzin die de grootgrutter (mag dat woord, Eugene?) op de etiketten van zijn producten zet. De Consumentenbond heeft ook het woord ‘smoesjes’ gebruikt en zoiets hoor je volgens Roorda tegenwoordig alleen nog uit de mummelende mond van gerimpelde boerinnen. Over cultuur gesproken.

Roorda betoogde een en ander in een gesproken column voor BNR, een commerciële radio-omroep, die zich specialiseert in reclame-boodschappen als it’s easy to lease it. Ik ben zeker te oud om dit allemaal te bevatten.

Er zijn meer dingen, de laatste tijd, die mijn bevattingsvermogen te boven gaan. Neem de reparatiewetgeving die door het kabinet, heel strategisch ná het ingaan van het kamer-reces, is aangekondigd ten behoeve van huishoudelijke hulp voor oudjes en andere gebrekkigen. De gemeenten mogen dat stuk toegevoegde bureaucratie praktiseren, dat spreekt.

Om met onze culturele wetenschapper te spreken, voer voor historici in de toekomst.

dinsdag 1 juli 2014

Brugse manieren

Verliefd op Brugge. Wie niet. Al diep in de vorige eeuw gold als bij Napels, maar dan letterlijk, eerst Brugge zien en dan sterven. De handelsstad die in de middeleeuwen door verzanding van Het Zwin de wereldhegemonie van toen moest afstaan aan Antwerpen en vervolgens qua uitstraling bleef zoals het was. Zelfs C&A gaat er nu schuil achter een middeleeuwse pui.

Wie er voor het eerst komt, zal zorgvuldig moeten kiezen. Het Groeningemuseum met zijn topstukken uit zes eeuwen Belgische (schilder)kunst, Jan van Eyck voorop? Het Sint-Janshospitaal, speciaal gewijd aan Hans Memling. Beide zijn natuurlijk monumentale, historische gebouwen. Een ritje met de koets, een vaartocht op de reien. Of toch maar een wandeling op en langs het bolwerk met zijn standaardmolens en uitzicht op het volledig intacte geboortehuis van de priester-dichter Guido Gezelle? Uitrusten aan de voet van het standbeeld van Jan Breydel en Pieter de Coninck (aanvoerders Gulden Sporenslag) en het Belfort.

En dan, lekker eten. Maar pas dan op voor de Brugse manieren, in het bijzonder die van de horeca. Want ze zijn daar zeer bedreven geraakt in het tillen van toeristen. Het makkelijkst te pakken zijn de Engelstaligen, iets minder het eigen volk, want dat kan met je in discussie gaan, hoewel een Vlaming zelden z’n hart lucht, tenzij achter je rug. Maar bij ‘Hollanders’ werkt de truc niet – die laten zich de kaas niet van het brood eten en spreken nagenoeg dezelfde taal.

Let wel, ik heb dit uit de eerste hand. Een Nederlander met geringe trek, maar nog de thuisreis voor de boeg, koos als maaltijd een voorgerecht. Kreeg echter het veel duurdere hoofdgerecht geserveerd en vervolgens diverse grote monden toen hij daar tegen protesteerde. Hij had het toch besteld? Moest de serveerster het dan zelf betalen? Dat laatste was nog waar ook. Want, aldus een andere, al jaren in Brugge wonende Nederlander: ze zijn op dit punt geïnstrueerd!

Houd dit dus even in het achterhoofd, als je door een snorkend stedentrip-verhaaltje van een BN-er in het NS-periodiek Spoor naar Brugge wordt gedirigeerd.