Gek woord

 Minister Micky Adriaansens van Economische Zaken vindt graaiflatie een 'gek woord', zegt dat misbruik van de inflatie door het bedrijfsleven met extra prijsverhogingen ter wille van de winst niet waar is en dat het vieze woord polariserend werkt. Haar VVD-partijgenoot Marc Rutte, Minister President, drukt zich vanuit zijn legendarische slimheid wat voorzichtiger uit. Hij vindt het bewijs van het economisch bureau van de Rabobank voor graaiflatie 'nogal dun'. Zat daarmee op het spoor van de baas van het lekkere die beweert dat de grote winst in de VS wordt gemaakt. Op Radio1.be werd het nieuws van de dag ook besproken, maar met de meer dan in Hilversum gebruikelijke kwinkslag: 'bepaald geen linkse rakkers' zeiden ze daar van de bank-economen.

Ben niet eens 'n econoom van de kouwe grond en moet mij verlaten op de constateringen in de super van mijn Levensmaatje. Al zie ik ook wel dat de prijs van gegrilde kippenpoten bij de slager met minstens 40 procent is gestegen.

Ik doe tegenwoordig, sinds wat ik maar een rolwisseling zal noemen, vaker de boodschappen. Constatering: ik moet niks hebben van elektrisch scheren, dus ben ik aangewezen op (wegwerp-)scheermesjes. Die kocht ik tot voor kort bij de super die pretendeert 'de hoogste kwaliteit' te leveren 'voor de laagste prijs'. Wat gebeurde er? Stap voor stap verminderde de kwaliteit (gebruiksduur) van de tweebladige exemplaren ten faveure van de uiteraard duurdere meerbladige. Uiteindelijk maar eens de mesjes geprobeerd van de winkel die ongelukkigerwijs als reclameslogan 'natuurlijk wel' hanteert. Niettemin, de kwaliteit van de scheermesjes is daar aanzienlijk beter.

Om nog even terug te komen op de hierboven gewraakte super, die presteerde het al vóór Corona het aantal voorgebakken pannenkoeken per verpakking terug te brengen van tien naar acht, bij handhaving van de prijs. We worden al sinds jaar en dag genaaid.

O ja, er bestaat ook nog zoiets als een wet Prijsbeheersing. Daar hoor je in dit land niemand over.

Hoe De Kempen aan z'n bedrijven kwam

 Bij een verhaal in het Eindhovens Dagblad over de dezer dagen overleden Henk Saris (1929-2023), oprichter van Saris Aanhangers in Hapert, moest ik als automatisch denken aan burgemeester Jan van Woensel, die in de jaren zestig van de vorige eeuw de dienst uitmaakte in de toenmalige gemeente Hoogeloon c.a. en daarbij met name het kerkdorp Hapert opstuwde in de vaart der volkeren.

Er is een Burgemeester Van Woenseldreef en de ironie wil, dat die van Hoogeloon naar Hapert loopt. De grap is namelijk, dat Van Woensel het heeft geregeld dat de zetel van de gemeente van het agrarische Hoogeloon naar een nieuw gebouw in Hapert werd verplaatst. Dat werd hem door de Hoogelooners natuurlijk niet in dank afgenomen. Maar Hoogeloon lag (en ligt nog steeds wat) geïsoleerd en Hapert lag aan de provinciale weg door De Kempen, van Eindhoven naar België. In die tijd werd trouwens al gesproken over de aanleg van de parallelle autoweg (nu A67).

Het toverwoord was halverwege de vorige eeuw industrialisatie en dat had de van volontair op het gemeentehuis van Loon op Zand naar het burgemeesterschap opgeklommen 'Jantje' zich in de oren geknoopt. Hij hield zich persoonlijk ten behoeve van de werkgelegenheid in De Kempen bezig met het werven van bedrijven. Dat deed hij onder meer door in het nabije Eindhoven goed rond te kijken, teneinde vast te stellen waar zich ondernemingen bevonden die 'op het oog' wat krap in hun jasje zaten. 'Kom bij ons, wij hebben ruimte zat.' Zo ook Saris Aanhangers. Realiseer je dat als je nu langs of door het enorme bedrijvenpark in Hapert rijdt.

Ik geloof dat ik het al eens ergens heb verteld, maar ik kan het niet laten: Van Woensel belde mij eens op met het verzoek een foldertje te schrijven over de in Hapert gemaakte producten 'waarmee je de hele dag kunt doorbrengen'. Dit met het oog op een excursie van Europarlementariërs naar Brabant. Kort voor de komst van die politici vroeg de burgemeester van Bladel aan zijn collega: 'Moeten wij dan niet iets doen?' Waarop Van Woensel: 'Daar moet ik nog even over prakkizeren'.

Inmiddels zijn beide burgemeesters allang overleden en maakt Hoogeloon c.a. deel uit van de gemeente Bladel c.a.

Excuses blijven onbegonnen werk

De gemeenteraad van Vlissingen heeft met een krappe meerderheid excuses aangeboden voor het aandeel van de Zeeuwse haven in de transporten van 'tot slaaf gemaakten' naar de koloniën. Ik blijf van mening dat dergelijke excuses, met name voor wat voorouders (wie?) hebben gedaan onbegonnen werk is. In voorgaande discussies over dit onderwerp zei iemand: 'dan kun je wel excuses aanbieden voor de hele wereldgeschiedenis'. Met andere woorden: zo weet ik er nog wel 'n paar.

In mijn kast vond ik dezer dagen een boek, uitgegeven in 2013 door de Heemkundekring Tilburg, getiteld 'Verkeer en vervoer in Brabant – 1814-1940'. Een, zo blijkt uit lezing, compleet overzicht van de tijd voor de aanleg van autosnelwegen, waaraan een tiental mensen meewerkten. Daarin een uitvoerig overzicht van de aanleg rond 1904 van de Bergsche Maas, met inzet van meer dan duizend handarbeiders. Bloed, zweet en tranen staat erboven en dat doet het ergste vrezen.

Schrijver Hans van den Eeden noemt dit verleggen van de Maasmond om waterstaatkundige redenen (herhaalde overstromingen) het Deltaproject van de negentiende eeuw. Ik citeer er wat uit, om aan te geven dat er waarschijnlijk nazaten zijn te vinden, die hun vinger op zouden kunnen steken voor het in ontvangst nemen van excuses.

Van den Eeden heeft onder meer uitgezocht: 'De werklieden werkten 16 uur per dag gedurende zes dagen per week. Het werk was erg zwaar. Met de schop werd de zware vochtige rivierklei op houten kruiwagens geschept. Daarna moesten de kruiwagens van “beneden” een dijk worden opgereden (…) Het loon was onacceptabel en uitbuitend laag: een gulden per dag. De arbeiders waren onder uitermate primitieve omstandigheden gehuisvest (…) Uit verslagen blijkt dat de hygiënische omstandigheden voor de arbeiders ronduit slecht waren.'

Brabantse slaven? Nee, niet expliciet, de werklieden kwamen uit het hele land. Er heerste rond 1900 een gigantische werkloosheid. Dat maakte uitbuiting 'makkelijk'.

Even geen krant in de bus

Ooit kwam ik een hoofdredacteur op straat tegen die me toeriep: 'Doorverschijnen hè Guido?' Ik was het roerend met hem eens, want door allerlei omstandigheden – aaneengesloten feestdagen, voor zover ik me herinner – was de toen nog exclusief papieren krant afwezig. Natuurlijk moest ik daar weer aan denken bij het berichtje van de 'Directie van DPG-media' in het Eindhovens Dagblad van heden: 'Op Koningsdag donderdag 27 april verschijnt er geen krant'.

Het bericht vervolgt: 'Distributie is de afgelopen jaren lastig gebleken wegens de festiviteiten.' Het begin van het einde van de papieren krant? Dat is dan als automatisch de volgende gedachte, zeker na de slotmededeling van de directie: 'Koningsdag is wel te volgen via ed.nl' En meer dan Koningsdag neem ik aan, want digitalisering is immers het toverwoord. Al jaren bestaat de mogelijkheid, dagbladen (goedkoper) online te volgen.

Over het in de kou sturen van lezers die op 'het papier' zijn aangewezen en daarvoor navenant betalen, zal ik het verder maar niet hebben. In de tang van de digitalisering. Wel over het feit dat de krant er ooit trots op was (en ook niet naliet dat te vermelden) dat ze erin slaagde, dat papier te bezorgen onder de moeilijkst denkbare omstandigheden – sneeuw en ijs om wat preciezer te zijn. Excuus als het even niet lukte en zeker nabezorging (waarvan je vandaag de dag bij een misser allerminst zeker bent).

Bij mijn weten is het niet verschijnen van de originele krant op zon- en feestdagen in Nederland een uniek verschijnsel. Het is een verworvenheid van misschien wel de eerste vakbond alhier, de grafische. Pas op zondagmiddag mochten in mijn tijd de loodpotten van de zetmachines weer worden opgewarmd en de flessen melk (tegen de giftige dampen!) voor de werknemers worden klaargezet. 's Morgens was bij de uitgang van de kerk het Belgische Het Laatste Nieuws uitgevent. Diezelfde Belgen hebben intussen driekwart zo niet meer van de Nederlandse dagbladpers in handen, zonder dat daar ooit een democratische haan naar heeft gekraaid.

Koningsdag is wat de nieuwsvoorziening betreft bepaald geen feestdag.

Zielige jongeren

'Schoolmaaltijd niet in trek in Zuidoost-Brabant' kopt het Eindhovens Dagblad en vlak daaronder staat nog een verhaal 'Woning- en klimaatcrisis zorgt voor stress bij jongeren'. Het eerste stuk is de vrucht van een rondgang langs het basis- en voortgezet onderwijs. Het resultaat is wat genuanceerder dan de kop doet vermoeden, maar toch, de schrijver noteert ergens:: pubers gaan niet met een bammetje in een hoek met armoedzaaiers zitten.

Het tweede verhaal mag dan het zoveelste zijn met hetzelfde onderwerp, het is toch maar gebaseerd op een onderzoek (alweer een) van de GGD. En opnieuw duikt het op: drugsgebruik. Wat dat laatste betreft bereiken mij ook vanuit West-Brabant verontrustende berichten. Experimenteren is des pubers eigen, maar helaas is het gevolg dat het vaak volkomen uit de hand loopt. Ernstige, duidelijk waarneembare hersenbeschadiging is het gevolg.

Wat ik nooit vanuit de reguliere media lees of hoor – durven ze niet, wordt het als te schadelijk beschouwd voor de kijk-, luister- en leescijfers? – dat jongeren verwend zijn en teveel in de watten worden gelegd. Dat opvoeding en educatie op school een veel belangrijkere rol zouden kunnen spelen. De koppeling aan een goed verstand laat ik achterwege, want dat is nu eenmaal niet iedereen gegeven. Ik ken er ook die de letterlijk giftige festivals mijden als de pest en hun vrienden zorgvuldig kiezen. Maar in het algemeen: onvoltooide hersenen. Ook het verlagen van de leeftijd voor het kiesrecht was een grote fout.

De GGD heeft het tevens over geldzorgen onder de jongeren. Ben niet onder de indruk, constaterend dat na schooltijd massa's zielepoten zich met gezwinde spoed naar de supermarkt begeven, chips en snoep trots betalen door hun telefoontje langs de scanner te halen. Om daarna de plastic verpakking op de stoep te flikkeren. Stoerdoenerij hoort er nu eenmaal bij. En de steeds hoger geprijsde supers? Die willen wel.

Sprookjesgeloof

Voor de monarchie is nog voldoende draagvlak, zegt Sigrid Kaag in reactie op een oekaze van haar D66-voorganger Alexander Pechtold. Een knuppel in het hoenderhok was het niet eens, diens verkondiging dat de tijd is aangebroken voor studie en discussie over het al dan niet voortbestaan van de Nederlandse monarchie na Willem Alexander.

Wat is draagvlak? Het sprookje, koningin Máxima en wat ze 'nu weer aan heeft' in het bijzonder. WA is 'n beetje een door haar vaak zichtbaar ondersteunde stuntelaar. Al vergeet ze dat op cruciale momenten, zoals bij de omstreden vakantie naar Griekenland tijdens de coronacrisis. Ze zei niet 'dat gaan we niet doen'. Over het verre verleden van het verzet door Willem van Nassau, die Oranje kleurde door het erven van een prinsdommetje in Frankrijk, zullen we het verder maar niet hebben, laat staan over de afstamming, die naar de originele maatstaven geen afstamming is.

Het is steeds weer hetzelfde liedje als de (gedragingen van) het koningshuis politiek aan de orde is. Zo wordt Rutte ooit nog eens Minister van Staat. Niet weinigen zitten daar trouwens op te kijken.

Het wachten is op een politieke constellatie, die het nuchtere idee van Pechtold een eerlijke kans geeft. Dit kan nog wel even duren, want het geloof in sprookjes is sterker dan de overtuiging dat erfopvolging volkomen uit de tijd is.

Leef volgens je gezond boerenverstand

Columnist Aaf Brandt Corstius deed haar duit in het zakje bij het verketteren van BBB-er Caroline omdat die op verkiezingsdag met haar zoon ging eten in een vleesrestaurant. Een beperkt opiniepeilingkje op Twitter wees uit dat 83% vindt dat niemand daar iets mee te maken heeft. Lifestile is een geliefd onderwerp in het onnieuws van de media, maar ik sla dat allemaal over. Het zal wel met mijn hoge leeftijd te maken hebben. Je mag zoiets tegenwoordig misschien niet meer zeggen, maar leef volgens je gezond boerenverstand. Dat geldt ook voor de aan de orde zijnde keuze tussen een vast of een variabel contract bij je energiemaatschappij.

Ik geef toe dat ik het online nog even heb gecheckt, maar dat nuchtere verstand zei me dat ik dat energiecontract lekker variabel moest houden en wel hierom: we wonen in een goed geïsoleerd nog geen 25 jaar oud appartement en ons verbruik van gas en elektra zit dik onder het plafond, om het zo maar uit te drukken. De thermostaat staat op 19 en dat houdt bij een zachte winter in, dat de cv-ketel hooguit 's morgens even aanslaat. De laatste dagen zelfs helemaal niet meer. Het aantal (korte) douchebeurten per week is sterk gereduceerd want, zoals zwager Jan opmerkte, 'je kunt je toch heel goed aan de wastafel wassen'.

O ja, we doen de gordijnen nooit dicht, behalve als de glazenwasser langskomt.