Nieuws maken

Onderzoek, al dan niet tegen betaling (geweldig verdienmodel) is een geijkt middel om nieuws te maken. Zo las ik ergens dat mensen op het platteland gelukkiger zijn dan in de stad. Onderzoek in NL Op naar Ugchelen, om met Maarten van Rossem te spreken, die soortgelijke sferen heeft waargenomen in de zogenaamde overflystates van de VS. In Ugchelen geen bommen aan de deur, moet je maar denken al is dat een kwestie van nog even afwachten.

Het plaatsen van vuuwerkbommen is namelijk bezig ook een gewoonte te worden in de zogenaamde bovenwereld, die daardoor onderdeel lijkt te worden van de onderwereld. Het onderscheid vervalt, maar dat wisten we al via het verschijnsel ondermijning. En van de bedreiging van (ook plattelands-) burgemeesters, waarover dikke krantenkoppen zijn gemaakt. Overigens, dat van die bommen in de bovenwereld hebben de media dan weer (gratis!) van de politie, die maar al te graag wil laten weten hoe druk ze het heeft.

Toch nog maar even over dat platteland. Ugchelen niet te na gesproken – ik ben zoals gezegd in afwachting - maar bestáát d'n buiten nog? Dit even in afwachting van de zekerheid dat de bewoners daar zwelgen in het geluk. Klopt het geluksprofiel, haast je dan richting U., want de huizenprijzen zullen er rap gaan stijgen. Weer een bericht. Allemaal best, als je het maar geen onderzoeksjournalistiek noemt.

Minder onzin dan het lijkt

 Als je deze openingskop in het Eindhovens Dagblad leest, denk je regelrechte onzin: 'Sluit Eindhoven Airport en bouw daar woningen'. Hoe noemen ze dat tegenwoordig, mediaframing? Maar neem je de nuancering, ook die op een binnenpagina, door dan valt het mee. De krant onderzocht de opvattingen hierover bij een aantal ondernemers. Er zijn er bij die wel degelijk iets voor het idee voelen; anderen willen er in dit onvoldragen stadium (niet aan de orde, geen politieke beslissing) niet eens over praten.

Het kan niet anders – hoewel, het ED doet dat niet – of je moet pakweg een halve eeuw terugdenken, toen dezelfde krant, met name de toenmalige hoofdredacteur Ton Brouwers, gesteund door wetenschapsjournalist Caspar Schuuring, zich vergeefs verzette tegen het toekennen van een burgerluchtvaart-functie aan de militaire basis Welschap. Brouwers' zoon Bart bevestigde mij ooit nog te beschikken over 'een zolder vol boze commentaren'. Verzet met krant en tand. De economie won met Frits Philips in de voorste gelederen. Nu spreekt iemand over het 'herstellen van een fout'.

Aanleiding tot het opnieuw aanwakkeren van de discussie is het feit dat vliegbasis/Airport over drie jaar voor vijf maanden op slot gaat wegens onderhoudswerkzaamheden. Het hoofdbezwaar tegen het vliegveld blijft, afgezien van de ernstige luchtvervuiling, dat het te dicht bij de stedelijke bebouwing van Eindhoven en Veldhoven ligt. Terwijl het een perfecte plaats zou kunnen zijn om er de woningnood te bestrijden met de bouw van wat je gerust 'een kleine stad' zou kunnen noemen.

Als alternatief voor de hoofdzakelijk toeristische vluchten (wel vorig jaar 7 miljoen) van en naar Eindhoven wijst men naar onder meer Maastricht/Aachen Airport, dat momenteel noodlijdend is en op 60 km afstand ligt. Wat wellicht als een bagatel wordt beschouwd is het uitgummen van de militaire vliegbasis in een tijd waarin defensie juist op zoek is naar uitbreidingen in ons krappe land.

Geen onzin dus, dit idee, maar wel krikkel, zodat er nog heel wat water door de Dommel en de Demer zal stromen voordat iemand van de beslissende macht er zijn vingers aan zal willen branden.

Privay als overheidssmoes

Gek wordt-ie ervan, de internetgebruiker. Van het oerwoud aan toepassingen van privacyregels op vooral commerciële websites. In het bijzonder de cookies. Let je even niet op dan hebben ze je bij de kladden, zoals ik dezer dagen ongewenst 'lid' werd verklaard van een van de ontelbare cloudservices (online opslag van bestanden). Geef je vervolgens aan dat je dat niet wilt, dan blijven ze je bestoken met mails, waartegen alleen de spambak enigszins helpt. Intussen gaat ook het misbruik door de overheid van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), een Europees initiatief, onverminderd door.

Jaren geleden schreef ik er al over, in verband met de Q-koorts onder geiten, die ook mensen kan besmetten. Het Eindhovens Dagblad (ED) probeerde toen achter de situatie in Zuidoost Brabant te komen, maar stuitte op een pricacy-tegenargument van de rijksoverheid. Intussen was al bekend dat er in de gemeente Oirschot een besmette geitenfokkerij was, maar het adres moest toen geheim blijven. 'Pricacy!' Loop er maar lekker je Brabantse wandelroute, waaraan de fokkerij is gelegen.

Al in 2018 schreven de hoofdredacties van de Vlaamse media, gesteund door de journalistenbond aldaar er een open brief over: 'Nieuwe privacywet legt loodzware hypotheek op vrije journalistiek'. Geen gehoor; ook in Nederland blijft het tot nu toe oorverdovend stil.

Een recent geval doet zich opnieuw voor in Zuidoost Brabant, waar de krant de kennelijk onherstelbare schade aan diverse woningen als gevolg van wateroverlast onderzocht. Er heerst vergaande onzekerheid over de vraag, in hoeverre het opnieuw laten meanderen van rivieren als de Beerze (een recente activiteit van het Waterschap De Dommel) hier een rol speelt. Maar gevraagd om commentaar, baseert ook deze instantie haar weigering op de privacysmoes.

Het blijft wachten op een uitzonderingsartikel in de wetgeving aangaande de journalistiek. En de toepassing van cookies moet aan beperkingen worden gebonden. Het verplicht stellen van een knop 'alleen strikt noodzakelijke cookies' is dan wel het minste.

Vermijdbaar lawaai

Een van de moeilijk te verwerken verschijnselen in dit stukje aarde met 18 miljoen mensen is het lawaai. Momenteel is de windrichting zodanig dat ik de A58 op ons balkon duidelijk kan horen. Qua vliegtuiggerucht valt het de laatste dagen gelukkig mee. En de grasmaaiers (nagenoeg wekelijks) zijn ook even niet present. Overigens hebben we na voortijdige bladval van de geplaagde bomen ook al bladblazers aan het werk gezien en vooral gehoord.

Enfin, vul zelf verder maar je irritaties in. Bij ons zijn buitenschilders aam het werk. Vandaag even niet omdat er een grijze dag met soms wat regen is aangekondigd. Ik heb er eerlijk gezegd naar uitgekeken tijdens de dagen met tegen de 30 graden. Al is dat laatste nog heilig, als je in de krant een verhaal leest over de hitte op Sicilië waar in twee jaar geen druppel is gevallen. De kippen tuimelen er van hun stokjes voor zover ze van dat zitcomfort zijn voorzien.

Die schilders opereren overeenkomstig een wettelijke verplichting tegenwoordig met een hoogwerker. In ons geval een exemplaar met dieselmotor. Lawaai. Maar onze verver (een immigrant van kleur!) is bijzonder vriendelijk en beleefd; hij voldeed prompt aan ons verzoek, de motor van die hoogwerker zo min mogelijk stationair te laten draaien. Dat scheelt 'n slok op 'n borrelZijn er ook elektrisch aangedreven hoogwerkers? Jazeker, antwoordt een Eindhovens verhuurbedrijf op de desbetreffende vraag. Ik had het ook eenvoudiger met een zoekterm op internet kunnen nagaan, blijkt achteraf. Vermindering van lawaai en van de uitstoot van broeikasgassen is dus een kwestie van tijd, al lijkt die (klimaatrampen) steeds krapper te worden.

Het massatoerisme is overal

Het massatoerisme is overal. Dat constateer ik aan de hand van berichten van de Vlaamse radio over duizenden Belgen die momenteel urenlang vaststaan op onder meer de weg van Antwerpen naar Knokke. Er zijn daar ongelukken gebeurd dus wie per auto verkoeling wil zoeken aan de kust wordt aangeraden voldoende water mee te nemen of, nog beter, helemaal niet te gaan. Schrale troost: er worden flesjes water uitgedeeld. Aan zee is het trouwens door de aflandige wind niet minder warm dan in het binnenland.

Iedereen kent langzamerhand de verhalen over inwoners van Barcelona die de toeristen toeroepen 'ga naar huis'. En die over Venetië, waar je op drukke dagen moet betalen om er de stad in te mogen. Ilja Leonard Pfeiffer heeft aan het massatoerisme daar, als ik me goed herinner in zijn Grand Hotel Europa, schitterende satirische passages gewijd.

Ten onzent is het ook raak. De waddeneilanden. Texel wordt sinds jaar en dag overstroomd door Hollanders en Ameland noteert 650.000 verblijfstoeristen per jaar. In Giethoorn is het filevaren met de bootjes. Ja, de rusticiteit zoals daar gezien in het zwart-witte filmsucces van de vorige eeuw, Fanfare, is inderdaad pure nostalgie.

Ik ben, met mijn voorkeur voor non fictie geen geheide romanlezer. Vandaar dat ik nu pas verwijs naar een al 25 jaar oud boek van de in Rome woonachtige Rosita Steenbeek. Daarin komen passages voor over een gebied in Toscane waar het wemelt van de overblijfselen van de Etruskische beschaving die aan die van de Romeinen vooraf ging. Necropolissen (dodensteden) en graftombes, omringd door een fabelachtige, ongerepte natuur. Daar wil 'de economie' op los, met voorspelbare gevolgen voor het groen en de rust in die gebieden plus de aanpalende monumentale stadjes. Een kwarteeuw geleden dus al. In hoeverre deze voorspelling is uitgekomen zou ik moeten nagaan.

De lezer kent natuurlijk het lied Het Dorp, gezongen door Wim Sonneveld op tekst van Friso Wiegersma. 'Een kar die ratelt op de keien' en vooral 'Langs het tuinpad van mijn vader zag ik de hoge bomen staan.' Dat was realiteit in het Deurne van het midden van de vorige eeuw, waar Huize (inmiddels museum) De Wieger staat en waar het tuinpad zich bevindt. In de krant heb ik gelezen dat er initiatieven bestaan om de boel daar op te leuken. Mag ik m'n hart vasthouden?

Mag ouwe mens nog mening hebben?

In de loop van pakweg 25 jaar heb ik desgevraagd heel wat scripties van afstuderenden nagekeken op taalgebruik. Met succes, zeggen de betrokkenen. En in zoverre tot mijn genoegen dat ik heel wat heb opgestoken over onderwerpen, waar ik tot dan niets of weinig van wist. Intussen gaat het natuurlijk om de mening van een stokoude man. Mag dat nog wel?

In een recent geval heeft iemand vrienden en collega's als terloops laten weten dat zijn scriptie was gescreend door zijn opa. Dat leidde tot onbedaarlijk gelach. Nadere motivatie ontbreekt. En toen desgevraagd de leeftijd werd vermeld, volgde zo mogelijk nog harder gelach.

Toevallig beluisterde ik afgelopen week een interessante podcast over de Amerikaanse verkiezingen van de tachtigjarige historicus en gepensioneerd hoogleraar Maarten van Rossem, waarin hij zei: 'Ik lees regelmatig dat ik al decennia achterloop. Heeft u kritiek? Dat staat u volkomen vrij. Ik ben oud, mijn hersens zijn verdord. Maar ik beschouw dit wel als een vorm van schelden, zoals je die ook op social media als Twitter aantreft. Ik zou volgens die tirades zijn blijven hangen in mijn colleges van dertig jaar geleden.'

'Maar', voegde Maarten er aan toe , 'dit verkapte schelden is inhoudsloos zolang er niet een nieuwe visie aan ten grondslag ligt. Ik mag dan een suffe bejaarde cynicus zijn, maar ik krijg nooit een behoorlijk antwoord en samenhangende argumenten voor de betere opvattingen die de respondenten zouden hebben. Leg uw visie nu eens op een overtuigende manier uit. Ik hoor het graag.'

Die zit. En wie lacht daar nog?

Toch lekker triatlonnen

Niet moeilijk om te voorspellen: die triatlon in de Seine wordt niks. schreef ik gisteren. Het was immers onvoorstelbaar dat de Parijse stront binnen 24 uur zou zijn verdwenen. Maar ze wagen het er toch op. De prestigedrang van Paris 2024 valt niet te onderschatten.

De regen stond vrijdagavond een perfecte openingsceremonie wonderwel niet in de weg. Dat zilveren paard, 'galopperend' over de Seine, was echt een topper, al heb ik begrepen dat nogal wat mensen daarvoor te vroeg hadden afgehaakt. Niet eens alleen omdat ze doorweekt waren, maar ook tv-kijkers.

Perfect, maar de ceremonie ontmoette ook kritiek, vooral van gelovige christenen die de parodie op het Heilig Avondmaal niet konden waarderen, sterker, daar heel boos over zijn.

Wat mij vooral ergerde was het miserabele commentaar op de versie van de NOS. Nogal wat miskleunen bij dat over de historische en culturele elementen van de show die uiteraard de grandeur van Frankrijk wilden benadrukken. Is sportjournalistiek geen journalistiek, zoals een vakman onlangs in een column schreef? In elk geval hadden ze van men name de historische aspecten totaal geen kaas gegeten. De onthoofde koningin Marie Antoinette liet men op het verkeerde moment opdraven – het levende decor van de Conciergerie langs de Seine, waar M.A. gevangen had gezeten, zei de commentatoren blijkbaar niets. (De tickets voor een bezoek aan dit museum waren intussen zo goed als zeker uitverkocht.) Nou ja, een brevet van onvermogen. En hoe staat het met de goudkoorts waarover sommige media vorige week schreven? Het ziet er naar uit dat Nederland, net als na het EK, onderhand een toontje lager moet zingen. Geef dat nou es toe.

Terug naar de Seine. Wanneer komt La Douce France, in het bijzonder Parijs er achter dat er structureel heel wat moet gebeuren, willen haar rivieren weer enigszins in hun natuurlijke staat verkeren, in elk geval niet specifiek voor de Spelen?