Niet node gemist

Wat heb ik in de jaren zestig, zeventig toch veel van de tv gemist. Het was nog overwegend zwart-wit en tv on demand (uitzending gemist) was er niet bij. Als ik terugkijk, maar dan in de zin van ‘mijn herinneringen raadpleeg’, denk ik niet dat ik veel heb gemist in de zin van dat het me spijt.

Het gaat hier voornamelijk over de spelletjes en de quizzen waarover de vpro gids van deze week schrijft onder de kop ´Het was stil op straat´.  Aanleiding is, als ik het goed heb, een uitzending van Andere Tijden, waarin werd onthuld dat ook in die tijd uitzendingen zodanig werden gemanipuleerd dat de leukste of bekendste mensen de spelletjes wonnen, Het wordt door toenmalige quizmasters als Fred Oster zonder blikken of blozen erkend.


Het was niet het vele avond- en nachtwerk dat mij van de buis weghield, want programma’s als de Soundmixshow, Een van de acht en dat van de mateloos populaire Willem Ruis z.g. waren bedoeld als Ontspanning Na Arbeid (ONA) op de zaterdagavond. (Ik kan het niet laten hier even aan te stippen dat er een voetbalvereniging bestond die ONA heette en dat de plaatselijke correspondent van het regionale dagblad ooit na een nederlaag schreef: ‘teleurgesteld trokken de ONAnisten af.’)

Maar goed, op de een of andere manier meende ik dus al die programma’s te kunnen missen. Uitzonderingen daargelaten, zoals Hou je aan je woord, onder leiding van de Vlaamse schrijver Karel Jonckheere, waaraan bekende auteurs als de toen nog sigaretten paffende Harry Mulisch, Hella Haasse en Godfried Bomans deelnamen. Laatstgenoemde had zelfs zijn immense populariteit in die jaren aan zijn tv-optredens te danken. Hij placht in zo’n uitzending de beantwoording van een vraag te beginnen met. ‘Ik had een oom…oom Eustache…’, waarop de zaal als op commando in een deuk lag.


Een voorbeeld van manipulatie dat ik tot slot nog even vermeld, om het niveau van de spelletjes nader aan te duiden, was het gedoe met een metalen spiraal, die de deelnemer met ‘n ring moest volgen zonder die aan te raken – gebeurde dat wel, dan klonk er een alarm. De truc die bij een potentiële winnaar werd uitgehaald, was het uitschakelen van de stroom. Die spelopdracht was een ietwat veredelde versie van wat kinderen al in de jaren vijftig presenteerden op een fancy fair of bazar, met behulp van een batterijtje en een fietslampje.