De Krausweg van Johan Biemans

Toen ik dezer dagen een podcast maakte met de Brabantse schrijver-entertainer Johan Biemans in Bergeijk, gaf-ie mij ’n boekje met ‘n hartelijke opdracht mee.

Nou, als zo’n boekske niks zou zijn, of als je er als auteur ervan niet trots op was, dan deed je zoiets niet.

Het boekje heet De Krausweg – De Kruisweg. De dubbele titel verraadt al dat het om (in dit geval het Kempisch-Brabantse) dialect gaat en dat we de hertaling erbij krijgen. Ik denk dat Johan Biemans met zijn verhaal in twee versies heeft willen aantonen, dat het uitdrukkingspalet van het dialect rijker is dan dat van het ABN. Hij beweert dat namelijk ook in het hierboven aangeduide interview.

Welnu, ik ben meer overtuigd dan ooit. Bovendien illustreert dit juweeltje – want dat is het – wat Biemans feitelijk als zijn levenstaak beschouwt: mét dat dialect, dat naar zijn zeggen van straat tot straat verschilt, niet alleen de spraak van de Kempische mens documenteren, maar vooral ook diens denken en doen. De mens in zijn geboortestreek zoals die was in zijn jeugd, 65 jaar geleden.

Het duidelijk autobiografische 'De Krausweg – De Kruisweg' gaat over dorpskinderen die een konijn een katholieke uitvaart geven, nadat het is bezweken aan ‘verkeerd voeren’ door een stads nieuwkomertje. Gevat in de structuur van de veertien staties van de roomse kruisweg staat daar in zinnetjes als geaquarelleerd het minidrama, dat eindigt in een scene die evenzeer anti-climax als point kan worden beschouwd.

Hier val niets aan toe te voegen of op af te dingen, behalve dan wat de Vlaams-Kempense kunstenaar Wim van Petegem heeft gedaan: de veertien staties voorzien van schitterende lino’s.

Statie VII

Hertaling van bovenstaande tekst:
Onze Jan liep voorop met een kruis dat hij van twee boonstaken aan elkaar gespijkerd had. Onze Harrie mocht het konijn in dat kistje op de kruiwagen naar het kippenhok (gebruikt als ‘kapel’ met misaltaar, red.) rijden. Een blauwe lap van ons moeders oude schort hing over die margarinedoos, die we ook nog mooi ondergestopt hadden met een handvol gladde jolen en lulletjes-van-dalen. In een lange rij liepen we over ons tuinpad naar de kippenkapel en alle meisjes die meeliepen moesten hardop wenen.
Biemans heeft er van afgezien ‘vur de `skônneghè’ te vertalen in ‘voor de schoonheid’ of iets dergelijks. Deze uitdrukking is gewoonweg onvertaalbaar, gaat dus in het ABN verloren. Zo zijn er wel meer details, die het vertaald niet doen. Is grutje trouwens niet opoe of grootmoeder?

(Terug)naar hhBest.nl
Email: manieren@hhbest.nl