Journalisten vermoord, aangevallen en belaagd

De tijd dat een herkenningsteken met Pers of Press voldoende was om journalisten de nodige faciliteiten te bieden voor de uitoefening van hun vak ligt ver achter ons. De vrijheid van drukpers is in principe een vrucht van het tijdperk van de Verlichting, al was het tot diep in de negentiende eeuw een kwestie van ‘hangen en wurgen’ en is de beknotting van die vrijheid nog steeds een van de eerste maatregelen die een autoritair regime toepast. Voorbeelden bij de vleet, maar het is dunkt mij voldoende op recente ontwikkelingen te wijzen om vast te stellen dat het in de wereld met dat democratisch grondrecht goed mis is.

Wereldwijd zijn vorig jaar 41 journalisten vermoord. Het meest recente incident tegen de media is naar mijn weten dat in april van dit jaar, waarbij twee Spaanse journalisten en een Ierse natuurbeschermer in Burkina Faso in een hinderlaag zijn gelokt en om het leven gebracht.

Dat Nederland ook wat dit betreft zijn paradijselijke status kwijt is, weten we onder meer door het voorval in Lunteren, waarbij een 32-jarige man met een shovel een persfotograaf en zijn vriendin met auto en al in een sloot heeft gekieperd. In Doetinchem liep vorige week een ‘manifestatie’ van voetbalhooligans (anders kan ik ze niet betitelen) uit de hand en werd alweer een fotojournalist gewond.

Toch heb ik bij deze binnenlandse incidenten behoefte aan wat relativerende opmerkingen. Wat daar in Lunteren en Doetinchem gebeurde, is natuurlijk op geen enkele manier goed te praten. Maar het valt wel binnen het inmiddels overbekende plaatje van frustraties, complotdenken, telefoontjesterreur, egoïstisch gedrag, gezagsontkenning en in het bijzonder het gevoel van ‘de macht van het getal’ bij supportersclubs, die stadsbestuurders het dun door de broek laten lopen, bij voorbeeld als er geld op tafel moet komen voor peperdure accommodaties. En ja, als media al niet worden gezien als een verlengstuk van de overheid, dan leidt hun krampachtig volgend beleid, ook jegens de commercie, daar wel toe.

Een persfotograaf, tegenwoordig fotojournalist genoemd, was ooit een fenomeen dat met gejuich werd begroet. Maar tegenwoordig hoort uiteraard digitaal fotograferen en filmen voor menigeen bij de dagelijkse routine en wordt het door de kranten met plaatsing van ‘abonneefoto’s’ (meestal landschapjes, zoals professionele fotografen ze kwalificeren) aangemoedigd. Lezersbindertjes.

Het belagen van fotojournalisten en cameradragers past helemaal in de ‘cultuur’ van bedreigen en schelden en – vergeet niet – wie op z’n minst anti coronaregels actie voert, wil niet naderhand in krant of op beeldscherm worden herkend.