dinsdag 10 januari 2017

Wie het beter weet mag het zeggen

Het had zijn maidenspeech kunnen zijn, de nieuwjaarstoespraak van John Jorritsma, nog maar enkele maanden burgemeester van Eindhoven, maar het doet er weinig toe: het was een toespraak die de regio Zuid-Oost Brabant op haar grondvesten deed schudden. Jorritsma vindt dat op het punt van het ‘plaatselijk bestuur’ nu eindelijk maar eens spijkers met koppen moeten worden geslagen. Hij opteert voor een grootscheepse herindeling van 21 gemeenten, inclusief zijn stad plus Helmond,  tot drie of hooguit vier.

Wie het beter weet mag het zeggen. Deze zin impliceert dat ik na meer dan een halve eeuw delibereren, touwtrekken en mislukt experimenteren met samenwerking geen houdbaar alternatief zou kunnen bedenken. Jorritsma gaf het zelf al in wat tactvoller bewoordingen aan: de tijd van het verdedigen van het gemoedelijke eigen nestje, het verwijtend wijzen naar grote buur Eindhoven als annexionist (een in de Bestse gemeenteraad uitgevonden woord) is voorbij.

Ja, Eindhoven wil groter, dat is een aspect van Jorritsma’s verhaal: met Best, Veldhoven, Son en Breugel, Nuenen, Oirschot, Waalre en Geldrop naar een Mainport van dik 400.000 inwoners, om nationaal beter een vuist te kunnen maken. Wat dat betreft sluit de nieuwe burgemeester zich volledig aan bij de meermaals door zijn voorganger Rob van Gijzel  verkondigde opvatting dat  de toekomst potentieel aan de steden is. En dan niet alleen aan die ‘grote vier’ ten noorden van de rivieren.

Natuurlijk heeft Eindhoven (het is ondenkbaar dat de burgemeester zijn college van B en W voor een fait accompli heeft gesteld) geen panklaar gerecht geserveerd. Het gaat om een principe waaraan vanzelfsprekend nog hevig gesleuteld moet worden. Enkele voorbeelden. Geldrop vormt momenteel een moeizame combinatie met Mierlo, waarbij men zich zou kunnen afvragen, of aansluiting van dat dorp bij de voorgestelde gemeente Helmond-Peel niet meer voor de hand zou liggen. Oirschot, qua bebouwde kom 4 km verwijderd van Best, caramboleert al jaren tussen de stadsregio en de  Kempen. Letterlijk aan één kant logisch, want zijn grondgebied in de voormalige gemeente Oost- West- en Middelbeers heeft meer affectie met het landelijke, nog steeds sterk agrarische gebied aan de zuidwestelijke kant ervan.

In de Brabantse herindelingsgeschiedenis is deze situatie niet uniek. Breda annexeerde destijds wel van de gemeente Nieuw Ginneken de dorpen Bavel en Ulvenhout, maar liet het landelijk gebied aan de nieuwe gemeente Alphen-Chaam.

De Kempische gemeente Eersel heeft het realistische besluit genomen, van vervanging van de vertrekkende burgemeester af te zien; ze koos voor een plaatsvervanger. Oirschot, dat tot zijn ergernis onlangs alvast met een door Eindhoven opgelegd besluit werd geconfronteerd, namelijk het autovrij maken van de Eindhovense, respectievelijk Oirschotse Dijk, kijkt wat de opvolging van de burgemeester betreft liever de kat uit de boom en zet zijn aandeel in de benoemingsprocedure van een nieuwe burgervader door. ‘Hogerhand’ moet het nu maar zeggen.

Hogerhand (provincie en rijk) zal sowieso met belangstelling afwachten, hoe Zuid-Oost Brabant op Jorritsma’s knuppel in het hoenderhok gaat reageren, om uiteindelijk de kippen naar de gewenste stek te dirigeren.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten