Christelijke beschaving

Soms vang ik nog wel eens wat op van het radioprogramma Nachtvluchten, zaterdags van 02.00 tot 07.00 uur. Herhaling van interviews en een verse gast die daarvoor vroeg uit de veren moet. Frank van Dijl sprak deze keer met een medisch ethicus. Terloops passeerde een fragment van een reportage door de legendarische KRO-man Paul de Waard van de viering van Honderd Jaar Kromstaf: het feit dat het in 1953 een eeuw geleden was dat in Nederland de bisschoppelijke hiërarchie werd hersteld. De katholieken mochten toen weer uit de kast.

‘Honderd jaar kromstaf, geen idee wat dat betekent’, zei Van Dijl en dat vond ik een blunder voor een interviewer, die daar tevoren met drie muisklikken achter had kunnen komen.

Wij leerden op de lagere school: ‘Onder de kromstaf is het goed leven’. Dat was geen verheerlijking van het roomse geloof of zoiets, maar een verwijzing naar de abdijen in de middeleeuwen, die letterlijk beschutting boden aan het gewone volk. Abdijen waren als ommuurde stadjes in de woestenij, die schielijk hun poorten konden sluiten als er weer een of andere roversbende in aantocht was. Deze beschuttingsfunctie is nog goed te zien aan de Norbertijnerabdij van Postel, in de Vlaamse Kempen. En, voor de volledigheid, abten lijken qua outfit op bisschoppen, inclusief mijter en kromstaf.

Het is dit soort informatie, die ook tot ons komt in de zesdelige documentaireserie God in de Lage Landen van de EO, waarvan zondagavond het tweede deel was te zien. Gezien het soort onwetendheid als aangetroffen bij zelfs een radiopresentator, een bijzonder nuttig programma: het drukt ons met de neus op het feit dat onze westerse beschaving is afgeleid van het christendom (of we dat nou leuk vinden of niet). Presentator Ernst Daniël Smid maakt er een onderhoudende show van, die stellig veel ‘leerlingen’ in de ban houdt, al is het wel wat potsierlijk, ter afsluiting van een aflevering met een bokaal trappistenbier van Westfleeteren op de Domtoren van Utrecht te gaan staan.

Laat ik het verder nog even hebben over die zondagavond-televisie, al was het alleen maar omdat het karakter daarvan vanaf 9 september drastisch zal zijn veranderd: nieuwe dames en heren (zendgemachtigden) nieuwe wetten. Reden om ons hart vast te houden.

Want je weet wel wat je hebt, maar niet wat je krijgt. En we hebben nu: Van Dis in Afrika, een enigszins ironisch ingestelde, maar hoffelijke oude heer met een opschrijfboekje en een vulpen, die zichtbaar bijna verzuipt (zijn woord) in de Atlantische Oceaan, die met zijn koffer op wieltjes een hut in een toeristisch Zuludorp betrekt om er te overnachten, die met jonge Zulumeiden openhartig praat over maagdelijkheid als bescherming tegen Aids. Kortom een uiterst onderhoudende serie, maar dat wisten we eigenlijk al van een vorige keer.

En we hebben Kruispunt van de RKK, dat in september dus naar een doordeweekse avond om half zeven verhuist. Altijd de moeite waard geweest, even te kijken, zeker als het om actuele vraagstukken ging. Deze zondagavond bood ze voornamelijk ontroering met een reportage over de manier waarop de Katholieke Bond van Ouderen (KBO) in Brabant al 60 jaar het summum van collectieve mantelzorg en solidariteit weet te bereiken.

Minder, want wat in elkaar geflanst en nauwelijks iets toevoegend was het item over abdis Theresia Brenninkmeijer van het kloostertje van ‘de lachende zusters’ aan de kust van Denemarken, die ervan wordt beschuldigd, de dood te hebben veroorzaakt van een demente non. ‘De politie heeft de zaak in onderzoek’.

Een facet van ‘de christelijke beschaving’, dat wel, maar als het daarover gaat, heb ik liever met de KBO van Brabant te doen.

En dan ben ik bijna nog iets belangrijks vergeten: Zembla! Deze aflevering ging over de 35 (!) hangjongeren in Veldhoven, die zijn aangehouden in verband met een veelheid aan vormen van criminaliteit, van inbraak tot brandstichting, drugshandel en –gebruik. Het volstrekte deficit van de opvoeding, de zorg en de handhaving in deze satallietstad van Eindhoven. Wat in Veldhoven resteert is  onzekerheid over de toekomst van de jongeren, die worden geregisseerd door een 23-jarige, wegens gebrek aan bewijs niet aangehouden man. Van hem is de volgende uitspraak  blijven hangen: ‘Wie praat zal boeten.’

Wat ‘n wonder dat die jongeren de Zembla-camera liever kwijt waren dan rijk.