zondag 4 januari 2009

Fenno, elfstedenvraagbaak van toen

Deze dagen, nu het weer, te vroeg, begrijpelijk maar te vroeg, over de negen, tien, elfstedentocht gaat, moet ik denken aan Fenno. Fenno Schoustra om precies te zijn. In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw kon je er staat op maken dat hij door de media werd geraadpleegd als wandelende encyclopedie over dit super-schaatsevenement, vooral door Hollanders steevast aangeduid als de Tocht der Tochten. Hollanders hebben de neiging, Friesland te annexeren als er twee millimeter ijs in de sloten ligt.

Toen ik in de jaren vijftig van de vorige eeuw werkzaam was bij een katholiek krantje in het noorden (een van de vijf dagbladen die tot diep in de jaren zestig in Friesland verschenen) was Fenno Schoustra stads- en sportredacteur van de Friese editie van Het Vrije Volk. Uitgegeven door de Arbeiderspers en zwaar gelieerd aan de PvdA. Maar Fenno zal dan wel socialist zijn geweest, hij was en is - hoop ik - in de eerste plaats Luwadder. Dat kon je afleiden uit zijn stukjes in HVV, die hij in zijn keurige schuine handschrift (facsimile) ondertekende met Stadsprater. Fenno genoot een enorme populariteit. Als journalist, maar vooral als mens. Hij was geestig en een begaafd practical joker. Toen ik trouwde, merkte hij langs z'n neus weg op: t'Sas zet de sluizen open. Tijdens een grote NAVO-oefening op de Vliegbasis Leeuwarden, slaagde hij erin, gekleed in operetteuniform, in een auto met chauffeur, de beveiliging van het Luchtmacht Bewakings Korps (niet van de snuggersten trouwens) te doorbreken. Concurrent Leeuwarder Courant, zich noemende Hoofdblad van Friesland (was het ook wel hoor), sprak er schande van. Jaja.

Toen Fenno 'n tijdje in een sanatorium had gelegen en daarvan was teruggekeerd, werd hij door Heel Leeuwarden letterlijk met gelijke munt terugbetaald. Onder collega's-journalisten werd een collecte gehouden die het in die tijd formidabele bedrag van veertig guldens opleverden. Dat geld werd omgewisseld in 4000 centen, die door de markante Leeuwarder Wiebie Wierstra (exploitant van een rariteitenkabinet in de binnenstad) vanuit een linnen zak over de vloer van Fenno's huiskamer werden uitgestort. Ik zie de begunstigde nog voor me, de handen ineenslaand: 'Dit is mooi! Dit is mooi!'

Aan de ceremonie was in het avondlijk donker een fakkeloptocht van journalisten (inclusief de statige hoofdredacteur van de Leeuwarder Courant, Jan Piebenga) en sporters, waaronder senioren en junioren van de vv Leeuwarden (tegenwoordig Cambuur) vooraf gegaan. Ik weet nog dat ik dacht: Zoiets kan alleen in Friesland. En ik weet nu nog dat deze gebeurtenis mede heeft bijgedragen aan mijn onverwoestbare genegenheid voor dit gewest.

Ik heb Fenno (inmiddels 84) nog 'n paar keer ontmoet, bij de laatste elfstedentochten in de jaren tachtig, in het perscentrum in de Frieslandhal. Hij was toen niet meer 'de encyclopedische autoriteit' van weleer, die bij elke gelegenheid zelf een 'Elfstedenboek' het licht deed zien. Geen spoor van frustratie daardoor. Je zag hem denken: Alles heeft z'n tijd. Dat zijn voorspelling, die hij deed toen ik hem tijdens het 'interbellum' interviewde, namelijk dat de eerstvolgende tocht tot een verkeersramp zou leiden, niet uitkwam, was voor hem kennelijk ook een kwestie van: vroeg of laat zul je het beleven.

Toen Het Vrije Volk zich uit 'de provincie' terugtrok, had Fenno zich ingedekt met een eigen publiciteitskantoor, een voorbeeld vormend voor veel hedendaagse dagbladjournalisten die door de krantenmalaise aan de kant komen te staan. Wellicht de belangrijkste activiteit van Fenno Schoustra's Publiciteitskantoor was de tweewekelijkse uitgave van It Lytse Krantsje (Het Kleine Krantje) van 1964 tot 1997. Het bevatte verhalen over inwoners van Leeuwarden en hun geschiedenis, is volledig gedigitaliseerd en doorzoekbaar opgenomen in Beeldbank Leeuwarden. Daar vond ik ook de karakteristieke foto (van Bas den Oudsten), waarop Fenno Schoustra in 1957 in het Leeuwarder stadspark De Prinsentuin met een onbekende staat te praten.

(Terug)naar hhBest.nl
Email: manieren@hhbest.nl

7 opmerkingen:

  1. Mooi verhaal, dat ik helaas over het hoofd had gezien. Toen ik de foto zag, dacht ik trouwens: Schoustra is die vent met het petje, en die lange, dat moet t'Sas zijn. Dat laatste klopt gezien Guido's tekst, zeker niet, maar wie van die 'anderhalve cent' is nou Schoustra?

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik geef toe, dat ik de lezer/kijker daar naar heb laten raden. Mag ik zeggen, dat - met alle respect - de man rechts oogt naar wat ze in Leeuwarden noemen, 'n hampelmantsje. (Kan ik wel doen, want hij leeft zo goed als zeker niet meer en wordt sowieso aangeduid als een onbekende.) Fenno is dus de man met de hoed, van wie ik trouwens heb opgemerkt, dat hij 'in een karakteristieke houding'op de foto is gezet. Bas den Oudsten, die correspondent was van Het Parool, dus een concurrent van Fenno, heeft de foto kennelijk ´ongemerkt´ genomen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Fenno Soer (kleinzoon Schoustra)15 april 2012 om 11:08

    Leuk om een stuk over mijn grootvader te lezen!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik durf het bijna niet te vragen, laat staan te hopen, leeft-ie nog?

      Verwijderen
    2. Fenno Soer meldt mij in een mail dat zijn opa onlangs in een verpleegtehuis is opgenomen.

      Verwijderen
  4. Fenno is op 26 mei 2012 in Oosterbeek overleden en wordt op 1 juni in zijn geliefde Leeuwarden begraven.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Mijn moeder heeft nog voor Het vrije Volk gewerkt als secretaresse en het kleine krantsje

    BeantwoordenVerwijderen