Pseudoliteratuur

’n Tijdje geleden las ik (uiteindelijk) De Marionet van Tomas Ross, een literaire thriller over wat er gebeurd zou zijn als Pim Fortuyn op 6 mei 2002 niet zou zijn doodgeschoten maar slechts licht gewond. Politieke nieuwsgierigheid zal ik maar zeggen, en benieuwdheid naar hoe een ‘gerenommeerde thrillerschrijver’ als Ross dat zou aanpakken. Ik had tot dan toe niets van die man gelezen en als je dan zo’n citaat uit de Volkskrant op de achterflap ziet: ‘Dé thriller over Pim Fortuyn’, dan verwacht je toch wel het een en ander.
Vergeet het maar.
Gaandeweg, of liever sukkelenderweg het > 400 pagina’s dikke boek, vroeg ik me af: Dé thriller? Zijn er dan meer thrillers over Pim geschreven? Wat maakt een thriller eigenlijk literair? Als het literatuur is, waarom heeft De Bezige Bij het boek dan ondergebracht bij haar imprint Cargo? Het directe antwoord kwam van de NRC-redacteur Boeken, Arjen Fortuin: ‘Literaire thriller is een marketing-term. Het adjectief ‘literair’ verkoopt nu eenmaal. Het zegt hooguit iets over wat het boek zou willen zijn,’ zegt hij vanmorgen in een vragenrubriekje van nrc.next. Pseudoliteratuur dus.
Wat ’n opluchting. Met des temeer zekerheid kan ik nu schrijven, dat Tomas Ross niet dé thriller over Pim Fortuyn heeft geschreven, laat staan een literaire thriller. Ik behoef natuurlijk überhaupt niet te vinden, wat anderen ervan vinden, maar toch, ik kan dan wel ’n jaartje ouder zijn, van sommige onzekerheden zal ik wel nooit bevrijd worden.
Evenwel, De Marionet gaat nauwelijks over Pim Fortuyn. De man wordt géén Premier van Nederland, zoals hij had voorspeld – wat inderdaad tot een regelrechte thriller annex soap zou hebben geleid, de wijziging van de oorspronkelijke titel De zesde mei in De Marionet wordt nergens gerechtvaardigd behalve door de suggestie die van de omslagfoto uitgaat, zodat dit ook ernstig riekt naar marketing. Pim Fortuyn komt dus in het boek nauwelijks voor. Ross is de kans uit de weg gegaan, diens denken en doen te reproduceren ‘in het geval dat’, of hij is daar ondanks zijn binnenlandse beroemdheid gewoonweg niet toe in staat. De plot is gewild warrig en het verhaal puilt uit van de volstrekt oninteressante want niet ter zake doende ‘gedachten’ van de talrijke fictieve personages, van wie er geen enkele echt tot leven komt. Wat rest is een constante ergernis over het modische turbotaaltje. Het geeft je niet een unheimlich gevoel, zoals Ross dat spelt, maar unheimisch.
Voor eens en voor altijd: weg met het idee dat thrillers literair zouden kunnen zijn.

Deze column is verwerkt in Aflevering 81 van Podcasterij BestWest (Luistercolumn).

(Terug)naar hhBest.nl
Email: manieren@hhbest.nl