Anton Pieck

Noem de naam Anton Pieck en de standaard-reactie is: Efteling. Niet: Kunstenaar. Als ontwerper van nostalgische kalenders, koektrommels en geboorte-, kerst- en nieuwjaarskaarten, zelfs als illustrator van onder meer de Sprookjes van Grimm, is hij nagenoeg vergeten.
Pieck (1895-1987) geniet in de kunstenaarswereld geen erkenning. Hij geldt als een ambachtelijk voortreffelijke tekenaar, die De Goeie Ouwe Tijd idealiseerde en in woord en daad afstand nam van wezenlijk kunst is: onderzoekend en vernieuwend.
Ik weet nog dat ik Anton Pieck als adolescent mateloos bewonderde en de tekenleraar op het lyceum om zijn mening vroeg. Dat leidde tot een desillusie. De docent zei: 'Anton Pieck kan geen figuren tekenen.' Ik moet er aan toevoegen dat hij zijn oordeel baseerde op Piecks oeuvre tot en met de jaren veertig van de vorige eeuw. Van de Efteling was nog geen sprake. Wat ik destijds op school 'voor zoete koek opnam' (dat was in die tijd vanzelfsprekend, het leraarsgezag was onaantastbaar) zou ik nu zeker niet meer aanvaarden. Anton Pieck was, althans in zijn latere werk, heel goed in menselijke figuren en zeker in karikaturen. Wat twee jaar geleden nog niet voor mogelijk werd gehouden, zelfs vorig jaar nog met hoongelach van de hand gewezen, gaat nu opeens door: een overzichtstentoonstelling van Piecks werk in het Museum De Hallen in Haarlem. Ik las daarover een verhaal in de Volkskrant. Bij dat verhaal stonden enkele repro's van Piecks werk, waarvan één voor hem zeer typerende prent: een marktplein in de sneeuw, gezien door een raam van een gothisch gebouw. De structuur van de eikenhouten planken op de voorgrond vind ik ook typisch voor de tekenaar; het enige wat ik mis is het dalende spinnetje, maar misschien bewijst-ie hiermee dat-ie toch niet de kitschfabrikant is, waarvoor hij tientallen jaren is gehouden. Maar de echte reden dat ik het plaatje even op het copieerapparaat heb gelegd is te zien rechts van de pinacle, iets boven het midden. Pieck tekende daar een rijtuig met een paard in draf. Dat vind ik dus gek. Ik had daar op z'n hoogst een arreslee verwacht, maar in geen geval een paard dat sneller gaat dan stapvoets zwoegend door de sneeuw.