En de boer, hij ploegde voort

Over een maand zijn er verkiezingen. Het gaat over Provinciale Staten en ook weer niet. De politieke situatie in dit land heeft tot gevolg dat meer dan ooit de verkiezingen van een lagere overheid een testcase zijn voor de zittende landelijke regering. Dat komt doordat de samenstelling van de Eerste Kamer komende zomer wordt bepaald door de dan aangetreden nieuwe staten in de provincies. Getrapte verkiezingen heet zoiets. Dit wordt al jaren als negentiende-eeuws en weinig democratisch ervaren, maar de Senaat, zoals de Eerste Kamer ook wel wordt genoemd, is op zichzelf ook al omstreden. 

Die Senaat, vergaderend in ouderwetse groene bankjes tegenover de Tweede Kamer aan het Binnenhof, is – zo ziet men dat – een Raad van Wijzen die de taak heeft, de wetsvoorstellen die door de overkant zijn aangenomen te toetsen; hij mag er niets aan veranderen, kan er alleen ja of nee tegen zeggen. Dat laatste is onlangs nog gebeurd met de 'zorgwet' van minister Schippers. De Eerste Kamer zet zichzelf steeds vaker op de kaart.

De nieuwe Provinciale Staten kunnen dus straks gaan uitmaken, of er al dan niet een Eerste Kamer ontstaat, waarin de regering voldoende steun vindt voor zijn plannen. Dit is voor de landelijke politieke partijen aanleiding, de statenverkiezingen compleet in de landelijke sfeer te trekken. En het ziet er naar uit dat de kiezers dat ook hebben begrepen. Het feit dat 'de provincie' een weinig aansprekende bestuurslaag is, speelt daarbij natuurlijk ook een rol.

Voordat ik het over Brabant ga hebben – want deze provincie heeft wel degelijk haar specifieke politieke hangijzers – wil ik u, al is dat ten overvloede, attenderen op wat er aan de hand is in het noorden des lands en dan vooral in de provincie Groningen. Uit onderzoeken is nu al gebleken dat de mensen daar hun vertrouwen in de landelijke overheid volledig kwijt zijn en van plan zijn dat in hun stem tot uitdrukking te brengen. Het gas, de bodemdaling en de bevingen, die miljarden aan schade veroorzaken en de bewoners slapeloze nachten bezorgen. En minister Kamp, die zich doof houdt voor de vrijwel algemene opvatting dat aan het oppompen van aardgas onmiddellijk beperkingen moeten worden opgelegd. Diezelfde minister denkt ook nog steeds dat het winnen van schaliegas, ook in Brabant, een reële optie is. Komt dit allemaal voor rekening van regeringspartij VVD, het is ook nog steeds niet tot coalitiepartner PvdA doorgedrongen dat zij met haar handjeklap bezig is haar graf steeds dieper te maken.

Het CDA gaat bij deze gang van zaken garen spinnen. Zou dat in Brabant ook het geval zijn? Ervaringen in het verleden bevestigen dat. De landelijke trend is altijd bepalend. Jammer, want er zijn in het provinciaal beleid wel degelijk punten aan te wijzen, die 'de stemming' zouden kunnen beïnvloeden. Neem het gedram van het CDA en met name van zijn gedeputeerde Ruud van Heugten als het gaat om de zwaar omstreden plannen voor voltooiing van de wegenruit om Eindhoven. Terwijl de Tweede Kamer, gezien het gebrek aan draagvlak in de regio, het budget voor de Ruit heeft teruggetrokken, gaat Van Heugten onverdroten verder met zijn pogingen, de Ruit, eventueel in aangepaste vorm, nieuw leven in te blazen. En de boer hij ploegde voort.

En ja, het is niet voor het eerst dat aan het CDA een zekere boerenslimheid kan worden toegeschreven. In dit geval uit die zich in het niet eens op de kieslijst plaatsen van Ruud van Heugten en het benoemen van een onbekende mevrouw uit Den Bosch tot lijsttrekker. Dat is geen afstraffing of zo. Dat is tactiek! Want betekent het ook dat Van Heugten niet terugkeert als provinciaal bestuurder? Ik houd het op het befaamde duveltje dat straks uit het doosje zal springen. De nodige politieke macht komt er toch wel, dankzij...de landelijke politiek.