Naijver

Naijver is een woord dat je bijna niet meer tegenkomt. Het behoort tot de helaasheid der dingen dat de taal verarmt. Woorden worden dan zogenaamd archaïsch. Vooral jammer, omdat ze zo goed waren voor de nuance.

Naijver, kinnesinne, concurrentie. ‘Ik ben beter dan jij. Ik heb meer.’ Chroestsjov die in de VN met zijn schoen op tafel timmerde en de VS toeriep: ‘Onze kernbom is zoveel meer TNT.’ We snapten nauwelijks wat het betekende maar tijdens de koude oorlog klonk het onheilspellend.

Het schaakbord is totaal veranderd, dus nu is het China, dat roept: ‘Wij hebben de snelste supercomputer ter wereld. Ze maakt 2507 biljoen berekeningen per seconde.’ Daarmee is het Amerikaanse record van 1750 biljoen gebroken. Je vraagt je af, wat het verschil er nog toe doet, maar dat gold voor die bommen destijds ook. Kapot is kapot, verbrand is verbrand.

Naijver, kinnesinne. Ik herinner me nog het gevecht tussen Limburg en Brabant om een medische faculteit, die door Maastricht werd gewonnen. Het werd daar een universiteit, lang voordat de Economische Hogeschool in Tilburg en de Technische Hogeschool in Eindhoven, zich dat predicaat mochten aanmeten. Sindsdien is het rustig aan het front. Maar nu lees ik toch weer een krantenkop: ‘TU/e boos op collega’s Maastricht’.

Wat zijn die Limburgers nu weer aan het doen, wat de naijver en de kinnesinne van Brabant voedt? Wel, de Maastrichtse Universiteit, een typisch alpha-instituut, wil een Science College starten, bedoeld voor betastudenten die nog niet precies weten wat ze willen. Dat druist volgens ‘Eindhoven’ in tegen de landelijke afspraken en daarmee ‘schoffeert Maastricht alle universiteiten in het land’. Krachtige taal, die niet voor niets reminiscenties oproept met het met de schoen op tafel slaan.

Technisch Eindhoven vreest dat hem door die Limburgse alphagosers de kaas van het brood wordt gegeten en blaast de oude concurrentie nieuw leven in. Maar van enige afstand toekijkend, heb ik de neiging, te denken aan gezonde naijver. Zeker in een economisch zware tijd, verdient het aanbeveling, ver reikende ambities te koesteren op een in principe natuurlijk ook vrije wetenschappelijke markt. Toch benieuwd wie er deze keer wint.