Hoe Eindhoven z’n gekkenhuis kreeg

Er is heel wat te doen rond de vestiging van een forensische psychiatrische kliniek op het terrein van Huize Padua in Boekel. Het is de bedoeling dat daar 72 psychiatrische en/of verslaafde gevangenen worden opgesloten, of mag je dat niet meer zo zeggen? Omwonenden voelen zich plat gezegd genaaid door GGZ Oost-Brabant, dat hen tijdens de zomervakantie met de plannen heeft overvallen en heeft gejokt, dat ze er van ‘Justitie’ niet over mocht praten.

Als er ergens eufemismen in de loop van de decennia welig tierden, dan was het op gebied van de geestelijke gezondheidszorg. Oorspronkelijk heette een medisch centrum gasthuis. Later (en nog wel als de bestuurders normaal zijn en niet in de ban van de waan van de dag, ziekenhuis.) En een psychiatrisch ziekenhuis, ach, dat was oorspronkelijk een dolhuis en tot diep in de vorige eeuw, zeker volgens de volksmond het gekkenhuis.

Zo’n instituut, om het toch maar weer eens deftig te zeggen, kwam er gewoon. Dat kon het initiatief zijn van de burgemeester ter plaatse.Neem nou het psychiatrisch ziekenhuis Grote Beek in Eindhoven. Dat heeft de stad in 1920 erbij gekregen, toen zij met nog enkele andere dorpen, de gemeente Woensel annexeerde. Het heette toen nog Rijks Krankzinnigengesticht en zou later worden omgedoopt tot Rijks Psychiatrische Inrichting, waardoor het nog steeds in deze contreien vooral bekend staat als RPI.

Maar interessanter is de ontstaansgeschiedenis van die RPI. In Woensel dus. Daar heeft de laatste burgemeester van die gemeente, de destijds zo aangeduide Weledelachtbare Heer Willem Matheus Theophilus Carolus de Vries (1860-1932) de hand in gehad. Die zat rond 1910 met grote oren in een Haags restaurant; hoorde daar twee heren zorgelijk praten over de behoefte aan een groot terrein voor dat krankzinnigengesticht. Nou daar liet De Vries geen gras over groeien. Al gauw was op rijksniveau bekend dat Woensel gaarne huisvesting zou bieden. Zo ging dat honderd jaar geleden, zonder dat er verder een haan naar kraaide.

Gegevens voor dit verhaaltje, ook het portret van De Vries, heb ik gevonden op www.ouwwoensel.nl en in een boeiende reportage in nrc.next, dat ook ‘ontdekte’, dat je voor het stadsdeel Acht, waartoe de Grote Beek moet worden gerekend, bus 8 moet hebben. Je moet ‘van elders’ komen, om zo’n verband te zien. Maar persoonlijk sprak mij de vergelijking van de huidige vestigingstactieken, zoals toegepast in Boekel, met het autonome optreden van een dorpsburgemeester in de vorige eeuw meer aan.



(Terug)naar hhBest.nl
Email: manieren@hhbest.nl