Statenzaal

Het betekende voor mij wel iets, de Friese statenzaal terug te zien. Ik leerde er namelijk in de tweede helft van de jaren vijftig het vak van verslaggever.

De foto staat op het weblog Statenjacht van Jan Arendz en is ook door hem gemaakt. Jan was sinds september 2008 statenverslaggever voor de Leeuwarder Courant (LC). Wàs want vanaf 1 januari heeft hij als journalist wat hij noemt een eigen toko, Jan Arendz Tekst en Advies, een stap die in deze turbulente tijd door veel dagbladjournalisten wordt gedaan.

Maar nu die statenzaal. De foto sprak mij vooral aan, omdat linksachter de perstribune is te zien. Prominent, naast de zetels van de Commissaris der Koningin en het college van Gedeputeerde Staten.

De Friese  Staten (dat Provinciale wordt meestal weggelaten) hebben de bevolking daar van oudsher meer te zeggen dan in andere provincies. Dat heeft niet in de laatste plaats te maken met de eigen taal en cultuur. Het heeft alles van een parlement.

Toen ik in 1956 voor het eerst als vertegenwoordiger van het r.-k. krantje Ons Noorden, deze statenzaal betrad, trof ik daar op die perstribune op de eerste rij de crème de la crème van de Friese journalistiek aan, te weten de redactiechefs van LC, Keimpe Sikkema, het Friesch Dagblad, Piter Wybenga, en de Friese editie van Het Vrije Volk, Sjoerd Leiker. Ik mocht plaats nemen naast de gemoedelijke Jan Gutman van de Friese Koerier (FK), van wie ik heel wat kunstjes heb mogen afkijken: ‘Ach jongen, dat is politiek!’

De chef redacteur van de FK, de tot in Den Haag roemruchte Laurens ten Cate - later, na een fusie nog ‘n tijdje (mede-)hoofdredacteur van de LC - kwam alleen als er echt vuurwerk werd verwacht. Ten Cate was iemand die het zich kon permitteren, tegen  de toenmalige CdK, de Drent mr. H.P. Linthorst Homan, te zeggen dat-ie het niet goed deed.

De Leeuwarder Courant, sinds 1752 en zich toen nog met een banderol onder de titel afficherende als Hoofdblad van Friesland, was een toonaangevende regionale krant, die qua niveau in den lande nauwelijks een weerga had. Een avondblad, waarvan de buiteneditie in de vroege middag verscheen. Sikkema schreef ‘s morgens zijn statenverslag op de perstribune natuurlijk met de hand, de kopij werd door een koerier opgehaald en na de lunch – in december tijdens de begrotingsbehandeling, door de provinciebodes geserveerde, huisgemaakte snert - vonden de statenleden de versgedrukte LC met dat verhaal op hun lessenaars. Daar viel mijn mond bij open en daar voelde ik mij als Brabants broekie heel kleintjes bij.

Die statenzaal uit 1896 is er dus nog steeds, ondanks het nieuwe Provinsjehûs, sterker, ze is gerestaureerd. Die zaal heeft een aantal wandschilderingen die slaan op belangrijke momenten in de Friese geschiedenis. Daarvan herinner ik me er één in het bijzonder: de edelman Gemme van Burmania, die voor koning Filips II staat en zegt: ‘Wij Friezen knielen alleen voor God’.