Vasten

De EO heeft een zondagmorgenprogramma (scrabble!woord) op de radio, waarmee men met infotainment de luisteraar met de neus op de religieuze feiten (die zijn er ook) probeert te drukken. Bij voorbeeld: de zondag is de Dag des Heren. Dat lukt niet altijd echt.

Afgelopen zondag hoorde ik een ex-katholieke arts over obesitas en wat daar  de oorzaak van is: gewoon teveel eten, al dan niet uit frustratie. Wat hij vond van de Veertigdaagse Vasten.  Die bleek voor hem niet meer te bestaan, wat hij min of meer maskeerde met de opmerking: Je moet altijd vasten. Het klonk echt niet anders dan als een dooddoener.

Hoe ziet zijn zondag eruit? Ontwaken zonder wekker, ontbijt (gelukkig geen ontbijtje) met ei en spek (ja zeker, je wordt niet dik van vet, maar van teveel eten) mail checken, wandeling met de honden in het bos, muziek opzetten: Gregoriaans!  Daarmee loopt de hedendaagse zondagsheiliging langzamerhand ten einde. Na het avondeten gaat de arts weer naar zijn mail en naar zijn ‘dossiers’, ter voorbereiding van de werkweek.

Ik ben net niet oud genoeg om het echte vasten, zoals dat in de Katholieke Kerk verplicht was, in de praktijk te hebben gebracht. In de oorlog werd het buiten gebruik gesteld omdat er toch te weinig eten was en toen die ellende eenmaal voorbij was, bevond ik me nog ‘in de groei’, wat een reden tot vrijstelling was. Mijn oudste zuster die al vroeg een autootje had, placht de plicht tot vasten te compenseren met een reep chocola uit het handschoenenkastje. Da’s nog eens roomse blijheid.

We zijn dus ‘t een en ander verloren, wat voor het nageslacht betekent dat ze van niks weet, inclusief de zin van carnaval, dat letterlijk ‘afscheid van het vlees’ betekent.
Alsof het zo moet zijn, zag ik deze zelfde zondag bij de Bestse Filmliga Des hommes et des dieux, ‘Van de mensen en  hun goden’. Speelt in het Algerije van de jaren negentig, waar de gevestigde orde op leven en dood vecht tegen het moslimterrorisme. De ene partij om de macht te behouden, de andere om die te verwerven. Daartussenin de arme, weerloze voornamelijk islamitische bevolking en de met haar verweven gemeenschap van zeven, van origine Franse Cisterciënser monniken in hun kloostertje in het Atlasgebergte. Mensen, Allah en God. Het is verder voldoende, te weten dat de monniken na een heftige gemeenschappelijke en individuele geestelijke strijd ten onder gaan. Maar vanuit hun uiteindelijk onwrikbare geloof is het een overwinning, die zij bij voorbaat met een laatste avondmaal vieren.

In een informeel nagesprek met leden van de Filmliga waren we het er over eens, dat deze film door iedereen gezien zou moeten worden, vooral door degenen die de islam verwarren met terrorisme en die de notie van wat het christendom in zijn kern inhoudt missen. Maar ja, de keuze zal wel weer vallen op Gooische Vrouwen, de film. Je kunt natuurlijk ook gewoon doorcarnavallen, zoals in Son en Breugel. Ja zoiets heet tegenwoordig ‘gewoon’.

(Gesproken column voor Omroep Best, 16.03.11, 18:10 uur.)