Fenno, elfstedenvraagbaak van toen

Deze dagen, nu het weer, te vroeg, begrijpelijk maar te vroeg, over de negen, tien, elfstedentocht gaat, moet ik denken aan Fenno. Fenno Schoustra om precies te zijn. In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw kon je er staat op maken dat hij door de media werd geraadpleegd als wandelende encyclopedie over dit super-schaatsevenement, vooral door Hollanders steevast aangeduid als de Tocht der Tochten. Hollanders hebben de neiging, Friesland te annexeren als er twee millimeter ijs in de sloten ligt.

Toen ik in de jaren vijftig van de vorige eeuw werkzaam was bij een katholiek krantje in het noorden (een van de vijf dagbladen die tot diep in de jaren zestig in Friesland verschenen) was Fenno Schoustra stads- en sportredacteur van de Friese editie van Het Vrije Volk. Uitgegeven door de Arbeiderspers en zwaar gelieerd aan de PvdA. Maar Fenno zal dan wel socialist zijn geweest, hij was en is - hoop ik - in de eerste plaats Luwadder. Dat kon je afleiden uit zijn stukjes in HVV, die hij in zijn keurige schuine handschrift (facsimile) ondertekende met Stadsprater. Fenno genoot een enorme populariteit. Als journalist, maar vooral als mens. Hij was geestig en een begaafd practical joker. Toen ik trouwde, merkte hij langs z'n neus weg op: t'Sas zet de sluizen open. Tijdens een grote NAVO-oefening op de Vliegbasis Leeuwarden, slaagde hij erin, gekleed in operetteuniform, in een auto met chauffeur, de beveiliging van het Luchtmacht Bewakings Korps (niet van de snuggersten trouwens) te doorbreken. Concurrent Leeuwarder Courant, zich noemende Hoofdblad van Friesland (was het ook wel hoor), sprak er schande van. Jaja.

Toen Fenno 'n tijdje in een sanatorium had gelegen en daarvan was teruggekeerd, werd hij door Heel Leeuwarden letterlijk met gelijke munt terugbetaald. Onder collega's-journalisten werd een collecte gehouden die het in die tijd formidabele bedrag van veertig guldens opleverden. Dat geld werd omgewisseld in 4000 centen, die door de markante Leeuwarder Wiebie Wierstra (exploitant van een rariteitenkabinet in de binnenstad) vanuit een linnen zak over de vloer van Fenno's huiskamer werden uitgestort. Ik zie de begunstigde nog voor me, de handen ineenslaand: 'Dit is mooi! Dit is mooi!'

Aan de ceremonie was in het avondlijk donker een fakkeloptocht van journalisten (inclusief de statige hoofdredacteur van de Leeuwarder Courant, Jan Piebenga) en sporters, waaronder senioren en junioren van de vv Leeuwarden (tegenwoordig Cambuur) vooraf gegaan. Ik weet nog dat ik dacht: Zoiets kan alleen in Friesland. En ik weet nu nog dat deze gebeurtenis mede heeft bijgedragen aan mijn onverwoestbare genegenheid voor dit gewest.

Ik heb Fenno (inmiddels 84) nog 'n paar keer ontmoet, bij de laatste elfstedentochten in de jaren tachtig, in het perscentrum in de Frieslandhal. Hij was toen niet meer 'de encyclopedische autoriteit' van weleer, die bij elke gelegenheid zelf een 'Elfstedenboek' het licht deed zien. Geen spoor van frustratie daardoor. Je zag hem denken: Alles heeft z'n tijd. Dat zijn voorspelling, die hij deed toen ik hem tijdens het 'interbellum' interviewde, namelijk dat de eerstvolgende tocht tot een verkeersramp zou leiden, niet uitkwam, was voor hem kennelijk ook een kwestie van: vroeg of laat zul je het beleven.

Toen Het Vrije Volk zich uit 'de provincie' terugtrok, had Fenno zich ingedekt met een eigen publiciteitskantoor, een voorbeeld vormend voor veel hedendaagse dagbladjournalisten die door de krantenmalaise aan de kant komen te staan. Wellicht de belangrijkste activiteit van Fenno Schoustra's Publiciteitskantoor was de tweewekelijkse uitgave van It Lytse Krantsje (Het Kleine Krantje) van 1964 tot 1997. Het bevatte verhalen over inwoners van Leeuwarden en hun geschiedenis, is volledig gedigitaliseerd en doorzoekbaar opgenomen in Beeldbank Leeuwarden. Daar vond ik ook de karakteristieke foto (van Bas den Oudsten), waarop Fenno Schoustra in 1957 in het Leeuwarder stadspark De Prinsentuin met een onbekende staat te praten.

(Terug)naar hhBest.nl
Email: manieren@hhbest.nl