Pouleyn

Op Schoolbank.nl zag ik een foto van klas 6 gymnasium beta van het Onze Lieve Vrouwe Lyceum in Breda, 1963 en 1964. Dat is na mijn tijd. Verrassing: meegeportretteerd als klasseleraar: ‘de heer Pouleyn’.

Dr. P.C. Pouleyn! Mijn leraar klassieke talen rond 1952. Hij moet minstens 25, misschien wel 30 jaar voor de klas hebben gestaan, want mijn oudste broer wist nog verhalen uit de jaren dertig over Pouleyn te vertellen.

Die verhalen waren niet positief, want Pouleyn schijnt toen op het genante af te zijn gepest. Ik zeg maar vast dat dat in mijn tijd absoluut niet het geval was – integendeel. Ik heb nauwelijks leraren gekend die populairder bij de leerlingen waren dan hij.

Piet Pouleyn, zoals wij hem onderling noemden, had op vrij jonge leeftijd een attaque gehad en was daardoor eenzijdig verlamd. Je kunt dat op de foto-uitsnede zien. Als hij liep moest hij zijn linkerhand met zijn rechter ondersteunen. Om het onderwerp pesten maar af te handelen (dan ben ik er van af) dat had met die handicap te maken. Pouleyn maakte namelijk reflexbewegingen. Als hij zijn zakdoek manipuleerde en zijn neus reinigde, weerspiegelde zijn linkerhand als het ware die bewegingen. Volgens de verhalen zou ooit een kikvors in de klas zijn losgelaten. Pouleyn hinkte er achteraan, slaagde erin het beestje te vangen, hield het in zijn linkerhand vast en opende het raam, waarop de kikvors in de linkerhand onmiddellijk het leven liet. Dolle pret.

Na de onderbouw belandde ik op het lyceum op hbs-b (van alle kwaaien de minst slechte zal ik maar zeggen). Het klnkt gek maar in die tijd gaf Pouleyn daar toch latijn, zij het dat het natuurlijk geen examenvak was. Het was typisch iets van het Onze Lieve Vrouwe Lyceum om zoiets in het leerplan op te nemen. De Mammoetwet had het onderwijs nog niet lastig gevallen.

Klassieke talen, vooral latijn, waren (en zijn!) belangrijk voor je algemene ontwikkeling en enige kennis ervan vergemakkelijkt ook het leren van romaanse talen als het Frans. Pouleyn gaf dan ook, althans op de hbs, in de eerste plaats les in de geschiedenis van de klassieke oudheid. Hij kon er bijzonder boeiend over vertellen en deed dat door zijn stemgeluid, door de houding met de ene hand die de andere ondersteunde, als hield hij een oriatio op het Forum Romanum. Af en toe deelde hij in het openbaar complimentjes uit: ‘Juist, Piet Janssen’ (geen privacy-fakenaam) jij bent een goed latinist!’ Ik zie Piet nog grijnzen van oor tot oor. Wat me ook is bijgebleven is, dat Pouleyn het opnam voor de streekdialecten. Hij zei: Schaam je er niet voor, maar zorg wel dat je ook het ABN beheerst.

Wij hielden gewoon van die man, die vlakbij de school aan de Cavaleriestraat woonde en ons altijd voor aanvang van de lessen tegemoet hinkte.

Dit is een hommage aan Dr. P.C. Pouleyn voor de bouwstenen die hij heeft aangedragen voor mijn verdere leven.