Het kerkelijke koningslied

In Trouw las ik een stukje over het ‘lied voor de koning’ dat in de synagoge wordt gezongen en dat terug zou gaan tot de ontmoeting van Jakob met de Egyptische Farao.

Hadden de katholieken ook niet zo’n lied dat altijd op zondag ná de hoogmis werd gezongen? Zeker. Het is nu natuurlijk van de aardbodem verdwenen, zoals de hoogmis een gewone mis naar nieuwe al dan niet omstreden maatstaven is geworden. In mijn jeugd was het de laatste, gezongen, mis van de vier (!) die er op zondag werden gelezen.

Het Volksmisboek van de abdij van Afflighem (1939) biedt weer eens uitkomst: Domine, salvum fac Reginam nostram – Heer, schenk heil aan onzen Koningin (bij een koning Regem nostrum).

En YouTube natuurlijk. Er bestaan melodisch talloze varianten van het lied, maar dat van het Enka Mannenkoor uit Ede komt overeen met wat in onze kerk werd gezongen.

Gebeurde dat ook tijdens Wereldoorlog II? Hoewel ik in 1941  was gekomen tot wat men toen ‘de jaren des verstands’ noemde (Eerste H. Communie!) kan ik me dat niet herinneren, maar ik denk het wel. De bezetter – die alle verwijzingen naar levende leden van het Koningshuis verbood – bemoeide zich niet met wat er in de kerken gebeurde.

Zodoende waagde kardinaal De Jong het, een anti-Duitse brief te laten voorlezen. Toch een moedige daad, ook van de predikanten die dat vanaf preekstoel deden. Wel moest de kerk aan de verduistering meedoen. Al die hoge gotische ramen afplakken was natuurlijk onbegonnen werk. Dat loste men op met enorme kappen rond de armaturen die voorkwamen dat het licht naar boven straalde.