Hoe onafhankelijk is het plaatselijk blad?

Weekblad Arena heeft een kort geding aangespannen tegen het gemeentebestuur van Landerd (Schaijk, Zeeland, in noord-oost Brabant). Die gemeente heeft een contract voor de publicatie van gemeentelijke bekendmakingen opgezegd, omdat het huis-aan-huisblad een kritisch artikel over een ambtenaar had geplaatst, een de ‘principaal’ onwelgevallig verhaal dus.

Ik laat de afloop van deze ruzie even voor wat ze is. Het gaat me om de vraag, hoe onafhankelijk is een persorgaan, dat haar voortbestaan niet alleen dankt aan reguliere advertenties, maar ook aan de verkoop van tekstruimte aan de overheid. Het gaat me om het niet unieke verschijnsel van een gemeente die in een plaatselijk of regionaal huis-aan-huis-blad regelmatig plaatsruimte koopt voor zijn ‘officiële mededelingen’. Dat is goedkoper dan een eigen voorlichtingsblad.

Een voorbeeld van deze methodiek is ook de gemeente Best, die dat al een halve eeuw doet en de begunstigde is het gratis weekblad Groeiend Best, dat zijn ingenomenheid met dit ‘voorrecht’ niet onder stoelen of banken steekt door de desbetreffende gemeentelijke pagina’s getiteld Best Informatief aan te kondigen met een zogenaamde banner in kleur over de volle breedte van de voorpagina. Het mes snijdt dus voor Groeiend  Best aan twee kanten: de gemeentelijke publicaties brengen geld op en ze verlenen het weekblad het air van ‘je kunt ons niet missen, wil je compleet op de hoogte zijn’.

Om het eens trendy te zeggen: hier is tot dusver helemaal niets mis mee, zolang de gemeente het blad verder vrij laat, in zijn redactioneel doen en laten. En de lezer van het weekblad duidelijk kan onderscheiden, wat uit de koker van de gemeente komt en wat niet. Dat is, wat Groeiend Best betreft, verder kortheidshalve aan te duiden als GB, in het recente verleden niet altijd voor honderd procent het geval geweest. Zo zijn er vorig jaar buiten de gemeentelijke info-pagina’s om grote verhalen over het centrumplan verschenen, waarvan is gebleken dat ze ook rechtstreeks uit het gemeentehuis kwamen. De lezer werd in de waan gelaten, dat het redactionele artikelen van GB waren. Ondergetekende heeft dit geverifieerd bij de toenmalige portefeuillehouder communicatie, burgemeester Kortmann. Die gaf de ‘onzuiverheid’ toe en beloofde beterschap.

Vorige week verschenen er in GB weer enkele grote artikelen over de nieuwe versie van het centrumplan, die zo naar de mond van de gemeente leken toegeschreven, dat ik me tot de senior-communicatie-adviseur heb gewend met de vraag, wat hiervan te denken. Het antwoord was klip en klaar: de verhalen waren een initiatief van de redactie van GB. Blijft over, de vraag, hoe vrij het weekblad is - gegeven zijn financiële afhankelijkheid van de gemeente - zich al is het maar van de geringste zelfcensuur te vrijwaren. Ook al zie ik de gemeente Best niet zo gauw overgaan tot zo’n nogal stomme maatregel als die van de gemeente Landerd tegen het weekblad aldaar.

Toch goed dat er nog andere media zijn.

(Een enigszins aangepaste, gesproken versie van deze column verschijnt op Omroep Best op 13.03.13.)