Hein van Dooren, rechtbankverslaggever van het Eindhovens Dagblad die ook wekelijks een licht ironische column schrijft, geeft vandaag aan een verzoek, ook eens over voetbal te schrijven, een verrassende wending:
Joseph Haydn <- schreef de melodie voor het Oostenrijkse, later het Duitse volkslied.
Knappe wetenschapper die mij van dit standpunt afbrengt.’
Ik ben geen wetenschapper, laat staan een knappe, toch reageer ik. Het is maar wat je mooi vindt – dit niet in de context van ‘over smaak valt niet te twisten’, maar in praktische zin van: het is maar wat je bedoelt, de melodie of de tekst.
De tekst van het Wilhelmus vind ik mooi, omdat ze teruggrijpt naar een bewogen episode uit onze (ontstaans)geschiedenis als onafhankelijk volk. De melodie is veel ouder dan die waarin de 80-jarige bevrijdingsoorlog zich voltrok (1578-1648) en stamt uit Frankrijk.
De tekst van Das Lied der Deutschen ontstond in 1841 en begint met de beladen woorden: Deutschland, Deutschland über alles. Beladen natuurlijk, gezien de Tweede Wereldoorlog. Uit de literatuur hierover, die ik op het internet vond, valt echter af te leiden dat de bedoeling van de dichter iets heel anders was: in de negentiende eeuw had elke soevereine Duitse staat een eigen Fürstenhymne, een loflied op de vorst. Het Deutschlandlied was daarvan een tegenhanger. Het ‘Deutschland, Deutschland über alles’ richt zich niet tegen andere volken maar verwoordde de wens, een vereend Duitsland boven de belangen van al die vorstendommetjes te stellen. Dit nam natuurlijk de reden niet weg om na de oorlog in West Duitsland expliciet voor het derde couplet te kiezen: Einigkeit und Recht und Freiheit - für das deutsche Vaterland! Na de scheiding van het oosten ook nog eens buitengewoon actueel.
Maar natuurlijk bedoelt Van Dooren bij zijn vergelijking de melodieën. En dan ben ik het hartgrondig met hem eens. Niemand minder dan Joseph Haydn schreef in 1795 de muziek voor wat tot 1918 in verschillende tekstversies het Oostenrijkse volkslied was. In eerste instantie begon het met: Gott erhalte Franz den Kaiser - Unsern guten Kaiser Franz. Later verwerkte Haydn het thema in het tweede deel van een strijkkwartet, dat daarom bekend staat als het Keizerkwartet. In 1922, zestien jaar voor Oostenrijk als staat (de Anschluss), annexeerde Duitsland de melodie voor zijn eigen hymne.
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten